Rola etylenu w dojrzewaniu winogron
Winorośl to ważna roślina uprawna w Europie, ciesząca się zainteresowaniem zarówno ze względu na świeże owoce, jak i powstające z nich wino, przy czym proces dojrzewania to podstawa produkcji dobrego wina. Dojrzewanie, którego początek zwany jest z francuskiego véraison, to proces złożony, obejmujący szereg różnych genów, związanych z kilkoma szlakami metabolicznymi. W ramach finansowanego przez UE projektu GRAPERIPE (The role of ethylene and of ERF gene regulators in the grapevine berry ripening) zmierzono w różnych odmianach winogron poziom endogennie występującego w nich gazu, etylenu, oraz badano funkcjonowanie białka zwanego czynnikiem reagującym na etylen (ERF), które odpowiada za aktywację i dezaktywację genów dojrzewania winogron. Etylen to powszechnie stosowany środek przyspieszający dojrzewanie owoców, jednak jego rola w procesie véraison nie jest jasna. Projekt GRAPERIPE pokazał, że u wszystkich badanych odmian istnieje punkt maksymalnej produkcji etylenu na 10 dni przed rozpoczęciem procesu dojrzewania. Jego poziom jest generalnie bardzo niski, ale mimo to pełni fizjologiczną rolę. Aby zyskać więcej informacji na temat klimakterycznego i nieklimakterycznego dojrzewania, naukowcy użyli melonów, które są doskonałym modelem do tego typu badań. Zbadano zmienność procesów dojrzewania oraz gromadzenia cukru w obrębie zbioru 175 odmian melonów różnego pochodzenia. Te same próbki poddano badaniom genetycznym, aby porównać zmienność sekwencji DNA w 53 genach potencjalnie związanych z dojrzewaniem owoców. Innym istotnym wynikiem projektu GRAPERIPE była charakterystyka transgenicznych winogron z dużą ekspresją genu kodującego ERF. Głównym odkryciem był fakt, iż gen ten odgrywa między innymi kluczową rolę w morfologii i strukturze kutykularnego wosku liścia. Może to stanowić ciekawy temat przyszłych badań pod kątem oporności na suszę w wyniku zmniejszonej transpiracji wody. Odkrycia uczestników projektu GRAPERIPE będą użyteczne dla botaników badających dojrzewanie owoców, biologię molekularną winogron oraz rolę etylenu, jak też dla hodowców winogron.
Słowa kluczowe
Etylen, dojrzewanie winogron, veraison, GRAPERIPE, winogrona