Odzyskiwanie elektroodpadów w Afryce Segregowanie odpadów pochodzących ze zużytych urządzeń elektrycznych staje się coraz popularniejsze, choć w wielu afrykańskich miastach często jest to niebezpieczne i nieregulowane prawem zajęcie. We współpracy z grupami z Europy i Afryki w ramach finansowanego ze środków UE projektu EWIT stworzono zestaw narzędzi do odzyskiwania elektroodpadów. Przyczyni się on do rozwoju systemów recyklingu i regeneracji. Zmiana klimatu i środowisko © akiyoko, Shutterstock Co dzieje się z wyrzucanymi urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi? W Afryce tzw. elektroodpady często są segregowane przez osoby żyjące na marginesie społeczeństwa. Starają się one niewielkim kosztem pozyskać cenne metale i tworzywa sztuczne. Istnieją jednak zagrożenia. Elektroodpady zawierają takie substancje toksyczne jak arsen, polichlorowane bifenyle, TBBA (tetrabromobisfenol-A) i rtęć. Bez odpowiednich procedur pozyskiwania materiałów elektroodpady mogą negatywnie wpływać na środowisko i ludzkie zdrowie. Podejmując współpracę z państwami z Afryki, konsorcjum EWIT przeprowadziło dwuletni projekt. W jego wyniku stworzono zestaw narzędzi wspierających bezpieczniejszy recykling. Projekt EWIT zapoczątkowany został przez Europejskie Partnerstwo Innowacji na rzecz surowców (European Innovation Partnership on Raw Materials). Jest to platforma zrzeszająca przedstawicieli przemysłu, usług publicznych i środowiska akademickiego. W inicjatywie uczestniczą organizacje z 5 krajów europejskich oraz 4 afrykańskich: Kenii, Republiki Południowej Afryki, Zambii i Wybrzeża Kości Słoniowej. Projekt rozwijany był poprzez szereg warsztatów, wiążąc ze sobą uczestniczące w nim miasta z Europy i Afryki. – Przedstawiciele określonego afrykańskiego miasta spotykali się z przedstawicielami miasta partnerskiego w Europie w celu zrozumienia lokalnej gospodarki elektroodpadami w Afryce i opracowania rozwiązań poprzez burzę mózgów z udziałem ekspertów – mówi Isabella Capurso, koordynator projektu z włoskiego konsorcjum non-profit na rzecz gospodarki elektroodpadami o nazwie Consorzio Remedia. Spotkania odbyły się w Chomie (Zambia), Kisii (Kenia), Johannesburgu (Republika Południowej Afryki) i Abidżanie (Wybrzeże Kości Słoniowej). W ich następstwie zorganizowano warsztaty eksperckie i końcowe warsztaty dla miast partnerskich, aby zdefiniować plany działań. W rezultacie stworzono „zestaw narzędzi do odzyskiwania elektroodpadów”. Oferuje on sieciowy interfejs zapytań, którego decydenci i władze lokalne krajów rozwijających się mogą używać do uzyskania informacji na temat poprawy systemów gospodarowania elektroodpadami. – Narzędzie ma charakter kreatora i zawiera wiele przykładowych „typowych scenariuszy” związanych z postępowaniem z elektroodpadami – wyjaśnia Isabella Capurso. – Kieruje użytkownika przez test pozwalający samodzielnie ocenić dany kontekst i oferuje wstępne informacje na temat potencjalnych rozwiązań poprawiających system gospodarowania elektroodpadami. Projekt zawiera obszerny zestaw instrukcji krok po kroku: od „zbiórki” po „przetwarzanie” oraz „wprowadzenie surowców wtórnych do obrotu”. Powinny one pomóc lokalnym władzom w Afryce w rozwoju sektora elektroodpadów. Konsorcjum zbadało kilka modeli finansowania systemów gospodarowania elektroodpadami oraz zapewniających konkretne wytyczne w sprawie wdrażania i finalizowania ustawodawstwa w sprawie tego typu odpadów przez władze centralne i samorządy lokalne. Istotnym aspektem projektu było uznanie i uwzględnienie roli, jaką w gospodarowaniu elektroodpadami odgrywa tzw. Sektor nieformalny. Praca zbieraczy odpadów, którzy pozostają poza prawem, została uwzględniona w nowym, „sformalizowanym” systemie w możliwie jak największym zakresie. Naukowcy z projektu EWIT starali się, by zgromadzona wiedza i pomoc oferowana przez zestaw narzędzi dotarły do jak największego grona odbiorców. Pod koniec projektu konsorcjum zorganizowało konferencje w obszarach docelowych, a także w Brukseli (Belgia), Dakarze (Senegal), Kapsztadzie (Republika Południowej Afryki) i w Nairobi (Kenia). Podczas tych wydarzeń prezentowano funkcje oferowane przez portal. – Projekt stanowi przykład udanej współpracy Europy i Afryki. Dał on podstawę do przyszłego partnerstwa w tym zakresie – mówi Isabella Capurso. Współpraca na rzecz odzyskiwania surowców wtórnych będzie kontynuowana w perspektywie długoterminowej. Wielu partnerów pracuje już nad rozwinięciem pomysłów powstałych w czasie projektu. Słowa kluczowe EWIT, elektroodpady, Afryka, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady elektroniczne, recykling, gospodarowanie odpadami
