Ocena zagrożeń wynikających ze zmian klimatycznych Dzięki naukowcom finansowanym ze środków UE konieczność przystosowania się do zmian klimatu staje się coraz bardziej zrozumiała i wykonalna. Opracowują oni szereg konsekwentnych scenariuszy przedstawiających dalszy wzrost temperatury na świecie. Zmiana klimatu i środowisko © nito, Shutterstock Pomimo że porozumienie paryskie zobowiązało państwa do zatrzymania wzrostu temperatury na poziomie „poniżej 2 stopni Celsjusza”, dotychczasowe deklaracje w sprawie obniżenia emisji są dalece niewystarczające. Ale jak w rzeczywistości będzie wyglądał świat w wyniku ocieplenia? Jakich skutków chcemy uniknąć i do czego będziemy musieli się przystosować? Istnieje mnóstwo prognoz skutków zmian klimatycznych. Choć zawierają one wiele wspólnych punktów, różnią się znacząco pod względem istotnych szczegółów. W tym kontekście można poczuć się przytłoczonym. Z pomocą dla decydentów i społeczności badawczej przychodzi finansowany ze środków UE projekt HELIX. Ma on sprawić, że przystosowanie się do zmian klimatu będzie bardziej zrozumiałe i wykonalne. W tym celu naukowcy opracowują szereg miarodajnych, konsekwentnych scenariuszy w skali regionalnej i globalnej. Ukazują one, czego możemy spodziewać się, jeżeli temperatura na świecie w dalszym ciągu będzie wzrastać. Ich głównym dążeniem jest wyjaśnienie decydentom, że istnieje wiele możliwych rezultatów, dzięki czemu mogą stosownie ocenić zagrożenia. Od dwóch do sześciu, przez 1,5 Projekt rozpoczęto od przeanalizowania skutków globalnego ocieplenia o ponad 2°C. – Powszechnie uznaje się, że obecne poziomy emisji gazów cieplarnianych prawdopodobnie doprowadzą do przekroczenia tej wartości w ciągu kilku najbliższych dziesięcioleci – mówi Richard Betts, koordynator projektu HELIX. – Dlatego w ramach projektu HELIX staramy się przewidzieć, jak będzie kształtować się klimat w ujęciu regionalnym i globalnym przy obecnym tempie zmian. Spoglądając na świat jako całość i skupiając się głównie na Europie, Afryce i Południowej Azji, naukowcy badają fizyczne skutki zmian klimatycznych, włączając w to zagrożenia powodziami, susze, ekosystemy i różnorodność biologiczną. Sprawdzają również, jak wzrosty temperatury mogą wpłynąć na ludzi: od kwestii zdrowia i stanu gospodarek po migrację i bezpieczeństwo. – Nie udajemy, że jesteśmy w stanie przewidzieć przyszłość. Chcemy raczej przyjrzeć się możliwym scenariuszom zmian klimatycznych odpowiadającym globalnemu ociepleniu o 2, 4, a nawet 6°C – mówi Richard Betts. W połowie projektu pojawił się dodatkowy wymóg. Z uwagi na fakt, że porozumienie paryskie uwzględnia cel w postaci ograniczenia globalnego ocieplenia do wartości najbliższej 1,5°C, naukowców poproszono, by przeanalizowali także taki scenariusz. Pozwoli to przekonać się, co można osiągnąć, unikając podwyższenia temperatury o 2°C. Zwiększone ryzyko powodzi Na przykład jeden ze scenariuszy projektu HELIX, w którym skupiono się na zagrożeniu powodziami i szkodach dla gospodarki w przypadku wzrostu temperatury o 4°C, pokazuje, że ryzyko powodzi w krajach, które zamieszkuje ponad 70% światowej populacji i które odpowiadają za taki sam poziom globalnego PKB, może wzrosnąć o ponad 500%. W przypadku wzrostu temperatury o 2°C zagrożenie dla populacji i szkody związane z powodziami mogą wzrosnąć o 170% w porównaniu z obecnym poziomem. Nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu zakładającym wzrost temperatury o 1,5°C szacuje się, że populacja dotknięta skutkami powodzi podwoi się, a szkody wzrosną o 12%. Zespół odpowiedzialny za projekt HELIX otrzymał tę prognozę, analizując wysokiej rozdzielczości symulacje i prognozy wraz z częstotliwością występowania i skalą powodzi wywołanych przez rzeki oraz ich spodziewane skutki, zgodnie z opracowanymi scenariuszami. Wynik stanowi w gruncie rzeczy globalną ocenę kosztów gospodarczych i populacji dotkniętych powodziami rzecznymi w podziale na różne scenariusze globalnego ocieplenia. Informowanie, zapobieganie i dostosowywanie się Naukowcy z projektu HELIX mają nadzieję, że decydenci wykorzystają uzyskane wyniki, kontynuując działania związane z porozumieniem paryskim. Niemniej podkreślają, że jest to kwestia oceny ryzyka, a nie przewidywań. – Są to szacunki poparte aktualną wiedzą, a nie przewidywaniami – wyjaśnia Richard Betts. – Naturalnie istnieje wiele niejasności, aczkolwiek nasza praca pokazuje, jakich skutków można się spodziewać, jeżeli nie zapobiegniemy ociepleniu na wspomnianą skalę lub nie przystosujemy się do zmian klimatycznych. Słowa kluczowe HELIX, zmiany klimatyczne, porozumienie paryskie, prognozowanie zmian klimatu, przewidywanie zmian klimatu, powodzie, globalne ocieplenie, Europa
