Nowe podejście do naturalnego łupku rozwiązaniem problemów branży dekarskiej Łupek jest podstawowym materiałem stosowanym w wielu budynkach historycznych w całej Europie, jednak wiedza na temat jego wykorzystania jako pokrycia dachowego jest znikoma. W ramach unijnej inicjatywy uzyskano ważne informacje o tym rodzaju skał i zaproponowano rozwiązania kilku naglących problemów, z jakimi obecnie mierzy się europejski rynek łupka dachowego. Technologie przemysłowe © Peter Doomen, Shutterstock Od zarania dziejów łupek jest jednym z najważniejszych kamieni budowlanych i praktycznie jedynym używanym do pokrywania dachów. Jednakże informacje o tym cennym materiale są niewystarczające, w przeciwieństwie do innych skał, jak marmur lub granit, o których napisano wiele rozpraw naukowych. Celem finansowanego ze środków UE projektu TOMOSLATE (New uses for X-ray tomography in natural building stones: Characterization, pathologies and restoration of historical and recent roofing slates) było „uzupełnienie braków w wiedzy oraz zidentyfikowanie głównych problemów europejskiego sektora łupka dachowego i znalezienie dla nich rozwiązań” – mówi główny badacz projektu, dr Víctor Cárdenes. Parametry łupka dachowego zbadano metodami mikrotomografii rentgenowskiej (MCT) oraz z użyciem innych technik analitycznych. Nowe metody rozwiązywania problemów branży dekarskiej „Obecnie nie istnieją żadne normy klasyfikacji różnych gatunków łupka dachowego” – zauważa dr Cárdenes, badacz z belgijskiego Uniwersytetu w Gandawie. W branży zamiast typów petrologicznych używane są nazwy handlowe, co często prowadzi do pomyłek w zakresie charakteru i parametrów łupków. W ramach projektu TOMOSLATE charakteryzowano i sklasyfikowano istniejące litotypy łupków dachowych. Wg dr Cárdenesa to pierwsza na świecie taka klasyfikacja. Zdefiniowano również nieprawidłowości występujące wśród łupków dachowych, co pomogło opracować metody ograniczenia wietrzenia tych skał. „Ma to duże znaczenie dla zachowania dziedzictwa architektonicznego Europy” – podkreśla dr Cárdenes. Metoda zapobiegania utlenianiu się siarczku żelaza, co jest główną przyczyną wietrzenia, została oparta właśnie na tej nowej koncepcji. Zamiast pokrywać łupek dachowy substancjami chemicznymi podczas produkcji, innowacyjną farbę ochronną natryskuje się z puszki dopiero kiedy łupek zacznie wykazywać oznaki wietrzenia. To niezwykle prosty i przyjazny dla środowiska sposób. Uczestnicy projektu TOMOSLATE przeanalizowali również standardowe metody badania łupków dachowych. „W branży łupka dachowego badania te są obowiązkowe” – dodaje. „Jednak można je zoptymalizować celem zwiększenia jakości uzyskiwanych informacji”. Dr Cárdenes twierdzi, że niektóre uzyskane rezultaty były mocno zaskakujące. Badanie MCT łupków wykazało istnienie populacji framboidów pirytowych. Pomiar i analiza tych populacji w szybki i wiarygodny sposób otwierają nowe, szerokie perspektywy dla badań, co mocno wpłynie na pozostałe obszary geologii, w tym paleoekologię czy wydobycie rud. Odkrywanie tajemnic łupka dachowego „Wyniki projektu TOMOSLATE pomogą przedsiębiorcom z branży łupka dachowego, budowlańcom oraz architektom lepiej poznać ten produkt” – wyjaśnia dr Cárdenes. Podczas wizyt w kopalniach łupka oraz wykładów na konferencjach branżowych dr Cárdenes i jego współpracownicy odnieśli wrażenie, że nikt tak naprawdę nie wie, czym jest łupek dachowy. Niektórzy producenci nie wiedzieli nawet, jaki rodzaj skał wydobywają. „Teraz nasza wiedza na temat tej ważnej naturalnej skały powszechnie używanej w Europie i na świecie jest o wiele większa” – podsumowuje dr Cárdenes. Wyniki projektu TOMOSLATE bez wątpienia pozwolą ożywić gospodarkę tych europejskich obszarów, w których wydobywany jest łupek, dzięki jego dużej wartości dodanej. Słowa kluczowe Łupek dachowy, TOMOSLATE, tomografia rentgenowska, naturalne kamienie budowlane, wietrzenie
