Dogłębna analiza długoterminowych tendencji związanych z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i klimatycznymi W ostatnich dwóch dekadach wzrosła liczba ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych spowodowanych czynnikami naturalnymi. W ramach jednej z unijnych inicjatyw postanowiono zgłębić takie ekstremalne zjawiska, aby umożliwić ich optymalne przewidywanie i przygotowanie się na ich występowanie. Zmiana klimatu i środowisko © Jhaz Photography, Shutterstock Badania naukowe nieprzerwanie koncentrują się związkach przyczynowo-skutkowych między katastrofami naturalnymi a pogodą i klimatem. Jednym z obszarów zainteresowania jest przewidywanie skrajnych zjawisk w perspektywie krótkoterminowej przez dostawców prognoz pogody. Kolejnym z takich obszarów jest wykrywanie i przypisywanie antropogenicznych zmian klimatu (globalnego ocieplenia) zdarzeniom z przeszłości oraz ocenianie potencjalnego przebiegu ekstremalnych zjawisk i charakterystyki możliwych przyszłych zmian klimatycznych. Odkrywanie potencjału przyszłych zmian klimatycznych Potrzebnych jest więcej informacji na temat czynników napędzających zmienność i procesów związanych ze zmianą częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk w perspektywie od kilku dni do 30 lat i dłuższej. W odniesieniu do mechanizmów sterujących zmiennością zjawisk ekstremalnych zasadnicze znaczenie dla zapewnienia interesariuszom i użytkownikom końcowym (z przemysłu i społeczeństwa) rzetelnych informacji będzie mieć wiedza na temat wieloletniej (naturalnej) zmienności oddziałującej na potencjalne długoterminowe, antropogeniczne zmiany klimatu. – Informacje takie mają duże znaczenie, ponieważ można je powiązać z długofalowymi czynnikami wymuszającymi zmiany antropogeniczne – mówi dr Gregor Leckebusch, główny badacz projektu. – Dostarczy to bardziej realistycznych szacunków dotyczących zachowania potencjalnych ekstremalnych zjawisk w nadchodzących dekadach, do połowy wieku. Finansowany ze środków UE projekt EVE (Extreme events variability over Europe) polegał na zbadaniu przyczyn zmienności w czasie ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i klimatycznych w regionie Europy i Północnego Atlantyku. Uwagę poświęcono ciężkim pogodowym bombom cyklonowym stwarzających poważne zagrożenie meteorologiczne dla Europy. W celu uzyskania szacunków długoterminowych zmian przeanalizowano symulacje oparte na różnych scenariuszach dla okresu po roku 2040. Ponadto w ramach projektu oszacowano potencjalne szkody wichur występujących w różnych okresach. Tworzenie scenariuszy występowania zjawisk ekstremalnych w czasie. Naukowcy z projektu EVE szczegółowo przebadali rozmaite ramy czasowe – od kilku dni po dekady – związane z powstawaniem zjawisk ekstremalnych. Dr Leckebusch twierdzi, że przeprowadzone analizy przyniosły godne uwagi wyniki, które zdążyły już wzbudzić zainteresowanie branży finansowej. – Możliwość przewidzenia częstotliwości występowania gwałtownych śnieżyc w Europie we wcześniejszej porze roku może mieć ogromny wpływ na sektor finansowy, a zwłaszcza branżę ubezpieczeniową – tłumaczy. Naukowcy stworzyli także model służący do przewidywania liczby grup wichur i fal upałów mogących powodować szkody w Europie. Projekt pokazał, że powszechnie znane zmienności, np. Oscylacja Południowa (ENSO) na Zachodnim Pacyfiku, muszą być wsparte dodatkowymi anomaliami, aby wywrzeć wpływ na aktywność burzową nad sektorem północnoatlantyckim i europejskim. – Ma to fundamentalne znaczenie dla rozwoju bardziej koncepcyjnych modeli oddziaływań zwrotnikowych i pozazwrotnikowych związanych z ekstremalnymi zjawiskami – zauważa dr Leckebusch. – W dalszej perspektywie można rozwinąć je w formy wczesnego ostrzegania o aktywności pogodowych bomb cyklonowych. Poprzez analizę historycznych tendencji uzyskanych na podstawie rozmaitych najaktualniejszych danych reanaliz projekt EVE wykazał konieczność dalszego badania czynników powodujących zmiany na przestrzeni kilku dziesięcioleci. W szczególności na takie zestawienia danych podatne są tendencje długoterminowe występujące przed latami siedemdziesiątymi ubiegłego wieku. – Wnieśliśmy wkład w dyskusję poświęconą tej kwestii oraz w identyfikację historycznych tendencji związanych z występowanie burz – dodaje dr Leckebusch. – Wyniki projektu EVE powinny pomóc w uzyskaniu bardziej realistycznych szacunków na potrzeby strategii przystosowania się do wpływu antropogenicznych zmian klimatu, a także ich wczesnego planowania i wdrażania – podsumowuje dr Leckebusch. Słowa kluczowe Ekstremalne zjawiska, antropogeniczne zmiany klimatu, EVE, meteorologiczne, burze
