Nowe polityki i innowacje mające na celu wzmocnienie europejskiego sektora owoców morza
Europa chce zwiększyć konkurencyjność swoich sektorów rybołówstwa i akwakultury, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu. W tym kontekście zespół finansowanego ze środków UE projektu SUCCESS (Strategic Use of Competitiveness towards Consolidating the Economic Sustainability of the european Seafood sector) pracował nad zwiększeniem konkurencyjności europejskiego sektora rybołówstwa i akwakultury, prowadząc kluczowe badania w całym łańcuchu wartości, tj. z sieci rybackiej (producenci) na talerz (konsumenci). Realizacja projektu nie mogła przypaść w lepszym momencie, ponieważ rosnące obawy o środowisko zaczęły wpływać na zachowania zakupowe konsumentów. „Preferencje konsumentów dotyczące owoców morza różnią się znacznie w zależności od kraju i rynku”, mówi dr Bertrand Le Gallic, adiunkt na Wydziale Ekonomii na Uniwersytecie w Brest, we Francji, który koordynował projekt. „Z pewnością istnieje zapotrzebowanie na zrównoważone i produkowane lokalnie owoce morza, co stanowi ważną okazję dla producentów”, dodaje. Dobre wyniki Konkurencyjność można osiągnąć poprzez wzmocnienie współpracy między producentami, przetwórcami i odpowiednimi organizacjami oraz poprzez różnicowanie produktów na podstawie jakości, pochodzenia, przetwarzania i wygody. W jednym przypadku badanie wzmocniło współpracę między producentami przegrzebków w Galicji, w Hiszpanii, przybliżając organizacje producentów do przetwórców celem wytwarzania świeższych i lepszej jakości produktów. „Rybacy sprzedają firmie towar po wynegocjowanej cenie, co jest korzystniejsze niż sprzedaż na aukcji, a w rezultacie uzyskiwany jest produkt wysokiej jakości”, wyjaśnia dr Le Gallic. Projekt wykazał również znaczenie konwergencji akwakultury między kluczowymi krajami europejskimi a państwami spoza UE, takimi jak Turcja. „Firmy spoza UE niekoniecznie muszą spełniać wysokie standardy unijne w zakresie produkcji”, stwierdza dr Le Gallic. W niektórych przypadkach ustanowienie zabezpieczeń, takich jak środki pozataryfowe, może chronić przed nieuczciwą konkurencją. Projekt SUCCESS podkreślił także potrzebę zajęcia się brakiem informacji w całym łańcuchu wartości owoców morza w odniesieniu do jakości i korzyści. „Zwiększenie i poprawa komunikacji dotyczącej jakości i produktu na każdym poziomie łańcucha wartości może przynieść korzyści zarówno producentom, jak i konsumentom”, dodaje dr Le Gallic, podkreślając przykład opracowanego przez hiszpański rząd programu szkoleniowego przygotowującego do pracy w detalicznych punktach sprzedaży owoców morza. Zalecenia dotyczące lepszych polityk Projekt SUCCESS wykazał potrzebę opracowania polityk mających na celu rozwiązanie problemu heterogeniczności łańcucha wartości owoców morza. „Ponieważ przemysł rybny jest znacznie zróżnicowany pod względem gatunków, krajów pochodzenia i systemów produkcyjnych, może skorzystać na wprowadzeniu lepiej dopasowanych polityk – polityki ogólne mogą być w tym przypadku nieskuteczne lub nawet szkodzić branży”, mówi dr Le Gallic. Istnieje również potrzeba poszerzenia wiedzy konsumentów i poprawy procedur identyfikacji, szczególnie w miejscach, w których konsumenci nie znają się dobrze na owocach morza. Dr Le Gallica przywołuje przykład „dodawania etykiet z informacjami o pochodzeniu na owocach morza, ponieważ wielu konsumentów byłoby skłonnych zapłacić więcej za zróżnicowane produkty z określonych krajów”. Ogólnie, UE może uprościć prawodawstwo i propagować spójność polityki na rzecz rozwoju akwakultury, np. poprzez wzmocnione ramy regulacyjne. Obejmuje to na przykład bardziej sprawiedliwe wdrażanie planowania przestrzennego obszarów morskich w celu uniknięcia konkurencji z sektorem turystycznym. Pomocne byłoby również uproszczenie procedur wydawania zezwoleń i harmonizacja ocen oddziaływania na środowisko, co ułatwiłoby tworzenie nowych zakładów przemysłowych. Spójność między unijnymi systemami jakości a unijnymi programami oznaczeń ekologicznych – tak jak w przypadku hodowli skorupiaków – ma kluczowe znaczenie, tak jak promowanie innowacji w tej dziedzinie. Jeden z partnerów projektu SUCCESS opracował nowe innowacyjne produkty z małży z wykorzystaniem naturalnych konserwantów. „Dzięki wydłużonemu okresowi trwałości tych produktów producenci mogą dotrzeć do odległych rynków i konkurować z importowanymi małżami na rynkach krajowych”, mówi dr Le Gallic. Ponadto należy wprowadzić środki kompensujące pozytywne skutki społeczne kosztem sektora rybołówstwa. Przykładami mogą tu być: utrata karpia z powodu drapieżników objętych ochroną lub atrakcyjność turystyczna obszaru ograniczającego akwakulturę i rybołówstwo. Nie ulega wątpliwości, że polityka i innowacyjne produkty mogą sprawić, że sektor ten stanie się bardziej konkurencyjny i zrównoważony.
Słowa kluczowe
SUCCESS, owoce morza, rybołówstwo, akwakultura, skorupiaki
