Koncepcja "kobiety chorują poważniej, ale mężczyźni umierają szybciej" obalona
Kilka lat wcześniej zespół badawczy z Wiedeńskiego Instytutu Demograficznego (VID) Austriackiej Akademii Nauk podjął się wyjaśnienia tak zwanego paradoksu płci i zdrowia. To iż kobiety pomimo gorszego zdrowia żyją dłużej niż mężczyźni jest pozornie sprzeczną obserwacją. Koncepcja mówiąca, że kobiety chorują poważniej, ale mężczyźni umierają szybciej, weszła do powszechnego użycia w latach 1960-1980, jednak nigdy nie została należycie wyjaśniona. To z kolei dało bodziec do utworzenia projektu HEMOX, prowadzonego przez Marca Luy'ego, koordynatora projektu i kierownika ds. badań nad zdrowiem i długowiecznością w VID. "Wydaje się, że istnieje tu pewna sprzeczność, ponieważ, jeśli jakieś pokolenie żyje dłużej, to zasadniczo powinno być zdrowsze", mówi dr Luy. "Nigdy jednak nie byłem przekonany do tego paradoksu — byłem pewien, że musi istnieć jakieś logiczne wyjaśnienie". Luy podejrzewał, że kobiety mogą być gorszego zdrowia, ponieważ żyją dłużej, a nie pomimo tego, że żyją dłużej. Takie przypuszczenie zmotywowało go do podjęcia badań, aby sprawdzić tę hipotezę. Zespół podjął się takiej weryfikacji poprzez analizę relacji pomiędzy zdrowiem i śmiertelnością u katolickich mnichów i mniszek z Austrii i Niemiec oraz porównanie otrzymanych wyników do danych całej populacji. Mnisi żyją dłużej Badania populacji klasztornej dają demografom cenne informacje, gdyż populacja ta jest rzadkim przykładem środowiska, w którym kobiety i mężczyźni wiodą podobne życie i umożliwia wykonanie wiarygodnych porównań. "Z naszych wcześniejszych badań wynika, że mnisi żyją średnio o 4–5 lat dłużej niż inni mężczyźni, a mniszki tylko nieznaczne przeżywają inne kobiety", mówi dr Luy. Wcześniejsze badania zwykle korzystały z definicji zdrowia w ujęciu ogólnym, a zespół HEMOX zdecydował się rozróżnić występowanie chorób przewlekłych, takich jak zapalenie stawów czy astmy, oraz chorób zagrażających życiu, takich jak choroby serca czy nowotwory. "Porównaliśmy przedstawicieli tej samej płci, tj. osoby żyjące w klasztorach z innymi osobami, tak aby zweryfikować założenie, że istnieje związek pomiędzy zdrowiem i długowiecznością. Jeśli ta hipoteza jest prawdziwa, wówczas mnisi powinni żyć dłużej, ale również dłużej pozostawać w gorszym zdrowiu w porównaniu do innych mężczyzn. Natomiast w przypadku mniszek nie powinno być znaczących różnic pomiędzy tymi dwoma grupami", mówi dr Luy. "Zebraliśmy więc dane dotyczące zdrowia i śmiertelności, które potwierdziły stawianą hipotezę". Odkrycie silnego związku Zespół objął eksperymentem 30 innych podgrup ogólnej populacji. Następnie porównał grupy, które zwykle wykazują znaczące różnice w długości życia, np. osoby z wyższym bądź niższym wykształceniem, osoby z nadwagą i niedowagą lub pracowników umysłowych i fizycznych. "Znaleźliśmy bardzo mocny i pozytywny związek pomiędzy długością życia oraz liczbą lat przeżytych z chorobą przewlekłą oraz ujemny związek pomiędzy długością życia i liczbą lat przeżytych z chorobami zagrażającymi życiu", mówi dr Luy. "To potwierdza istnienie silnego związku pomiędzy zdrowiem i długowiecznością. Kiedy przeprowadziliśmy podobne badania nad różnicami w stanie zdrowia i długowieczności wynikającymi z płci, odkryliśmy takie same zależności". Otrzymane wyniki wskazują, że istnieje logiczne wyjaśnienie tak zwanego paradoksu płci i zdrowia. Kobiety faktycznie chorują poważniej, w tym znaczeniu, że cierpią na więcej chorób przewlekłych niż mężczyźni. Nie wynika to jednak z tego, że są kobietami, ale z tego że żyją dłużej. Te nowe odkrycia dotyczące płci, zdrowia i starzenia mogą mieć znaczenie nie tylko dla publicznej opieki zdrowotnej, ale również dla każdego zainteresowanego mechanizmami zdrowego starzenia się.
Słowa kluczowe
HEMOX, płeć, długowieczność, zdrowe starzenie się, epidemiologia, mniszki, mnisi, śmiertelność
