Ochrona akwakultury poprzez szczepienie ryb Badacze skupieni wokół wspieranego ze środków unijnych projektu TARGETFISH wykorzystują szczepionki w celu zwalczenia wybuchu epidemii chorób wśród hodowlanych gatunków ryb. Żywność i zasoby naturalne © TARGETFISH Przy produkcji, uzyskiwanej z akwakultury, zatrudnionych jest w Europie 100 tysięcy osób. Akwakultura ma roczny obrót sięgający 7 miliardów euro. Jednakże, częściowo w wyniku braku zatwierdzonych produktów weterynaryjnych, przewidzianych do leczenia, zachodzące wybuchy epidemii chorób u hodowlanych gatunków ryb mogą kosztować sektor do 20% wartości produkcji. Najwłaściwszą metodą kontrolowania szerzenia się chorób jest, przede wszystkim, zapobieganie im poprzez szczepienia. Głównym celem projektu TARGETFISH, wspieranego z funduszy unijnych, było: skutecznie szczepić ryby. „Projekt TARGETFISH miał charakter rewolucyjny o tyle, że nie tylko pozwolił opracować bazę wiedzy, konieczną do produkcji następnej generacji szczepionek oraz alternatywnych dróg podania szczepionki, lecz również dał możliwość weryfikacji zgromadzonej wiedzy poprzez aktywne działania na rzecz wdrożenia ulepszonych lub nowych prototypów szczepionek” mówi koordynator projektu Geert Wiegertjes. Trwały wkład Projekt TARGETFISH miał za zadanie wnieść trwały wkład w profilaktykę ważnych chorób ryb w europejskiej branży akwakultury. W szczególności, badania przeprowadzone w jego ramach polegały na zgromadzeniu wiedzy odnośnie istotnych antygenów, nowych doustnych systemów dostarczenia tych antygenów poprzez błonę śluzową oraz środków pomocniczych wydłużających okres odporności. Informacje zostały następnie poddane ocenie w kontekście odpowiedzi odpornościowej zarówno błony śluzowej, jak i całego ustroju. Po opracowaniu powyższych danych, badacze następnie skoncentrowali się na poznaniu istniejących szczepionek i ich ulepszeniu. Ich działania obejmowały prototypowanie szczepionek, których skuteczność następnie weryfikowano badaniami in vitro oraz próbami in vivo. Skuteczność szczepionek potwierdzano w kategoriach minimalnych skutków ubocznych oraz maksymalnego poziomu bezpieczeństwa. W ostatnim kroku, procedury szczepienia przeanalizowano w warunkach terenowych, skracając drogę wdrożenia rezultatów projektu. Wyniki następnie przedstawiono decydentom, naukowcom oraz liderom branży. Wyzwania oraz rozwiązania W toku prac, naukowcy napotkali kilka wyzwań, które wymagały innowacyjnych rozwiązań. Na przykład, pomimo iż udowodniono skuteczność szczepionek DNA, podawanych przez wstrzyknięcie, wstrzymano zastosowanie metody w Europie z uwagi na toczącą się debatę o bezpieczeństwie szczepionek DNA. „Mając tę świadomość, dołożyliśmy znacznych starań, by zbadać aspekt integracji genomów. Spodziewamy się w tej sprawie danych dotyczących integracji DNA plazmidowego w tkance mięśniowej w najbliższej przyszłości” mówi Wiegertjes. „Tymczasem, kilka grup badawczych potwierdziło skuteczność tej postaci szczepionki i, w konsekwencji, szczepienie DNA przeciwko schorzeniom trzustki u łososia atlantyckiego może stać się rzeczywistością w Europie”. Projekt był również ukierunkowany na integrację małych i średnich przedsiębiorstw, które dostarczają ulepszone postaci antygenów, metody szczepienia oraz podania. Ważną kwestią, podjętą dzięki pomocy tych przedsiębiorstw, było opracowanie szczepionek doustnych, które chronią antygeny przed degradacją w przewodzie pokarmowym. „Jakkolwiek pomiary często wykazywały wysoki stopień wchłaniania antygenu a następnie, dobrą odpowiedź odpornościową w jelitach, nie zawsze ochrona była wystarczająca, gdy ryby zostały zaatakowane chorobą” mówi Wiegertjes. „Z tym zastrzeżeniem, naprawdę spodziewamy się lepszej ochrony w przyszłości, gdy dawkowanie oraz okres działania szczepionek, podawanych w karmie, zostaną zoptymalizowane”. W miarę, jak projekt dobiega końca, na jego poczet można już zaliczyć ulepszenie systemu odczytu wyników in vitro oraz procedur in vivo, jak również udaną produkcję ulepszonych szczepionek i nowych prototypów szczepionek. Słowa kluczowe TARGETFISH, akwakultura, ryby, szczepionki, antygeny, schorzenia trzustki
