Zakrojona na szeroką skalę analiza gromadzi empiryczne dowody znaczenia diety i ćwiczeń dla zapobiegania rozwoju cukrzycy typu 2
Finansowany przez UE projekt PREVIEW zgromadził kohortę ponad 2 000 osób dorosłych i około 130 nastolatków z różnych lokalizacji międzynarodowych, aby wskazać metody interwencji w styl życia, które byłyby skuteczniejsze pod względem zapobiegania cukrzycy. Podstawowym celem projektu było zidentyfikowanie najskuteczniejszych w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy typu 2 wzorców stylu życia w populacji osób z nadwagą lub otyłością, u których zdiagnozowano stan przedcukrzycowy. Aby to osiągnąć, zespół projektu musiał wykonać wstępne badania przesiewowe 15 000 osób oraz zasadnicze badania przesiewowe około 5 000 osób, by mieć pewność, że badani faktycznie mają stan przedcukrzycowy. Na przestrzeni sześciu lat trwania projektu, podczas różnych jego etapów zatrudniano ponad 300 badaczy, w tym naukowców specjalizujących się w odżywianiu, dietetyków, fizjologów z dziedziny aktywności fizycznej, asystentów naukowych, lekarzy medycyny, doktorantów i naukowców w stopniu doktorskim, a także magistrantów i studentów. Zadaniem zespołu było rozważenie wpływu diety i ćwiczeń na cukrzycę typu 2. W badaniu z udziałem osób dorosłych 79 % badanych, którzy rozpoczęli trwającą dwa miesiące fazę utraty masy ciała (polegającą na całkowitym zastąpieniu tradycyjnych posiłków produktami hojnie zasponsorowanymi przez firmę Cambridge®), straciło przynajmniej 8 % masy ciała. Przeciętnie tracili oni 11 % masy ciała. „To imponujące osiągnięcie, niemal dwukrotnie lepsze niż w przypadku wcześniejszych badań interwencyjnych nad cukrzycą”, mówi prof. Jennie Brand-Miller, odpowiadająca za rozpowszechnianie wyników projektu. Na podstawie wcześniejszych badań, zespół projektu PREVIEW wysnuł hipotezę mówiącą, że dieta o wysokiej zawartości białka w połączeniu z pokarmami węglowodanowymi o obniżonym indeksie glikemicznym (IG) będzie lepsza od konwencjonalnej diety o umiarkowanej zawartości białka i umiarkowanym IG. Badacze zaobserwowali, że jednakowy sukces osiągnęli zarówno w odniesieniu do zapobiegania rozwojowi cukrzycy typu 2, jak i powtórnemu przyrostowi masy ciała. W ramach projektu podjęto się również realizacji badań populacyjnych, gromadząc badania epidemiologiczne przeprowadzone na pięciu różnych narodowościach i około 130 000 uczestników. Wczesne wyniki wskazują na to, że wyższe spożycie białka (wyrażone w gramach na kilogram na dzień) związane jest z obniżoną częstością występowania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2. Analizowano także rolę ćwiczeń w ograniczaniu cukrzycy typu 2. Zespół projektu chciał ustalić czas trwania, intensywność i częstotliwość wykonywania ćwiczeń, przy których obserwowano najlepsze rezultaty. „Postanowiliśmy porównać dwie strategie ćwiczeń: 1) program o umiarkowanej intensywności złożony ze 150 minut tygodniowo, co odpowiada codziennym 30-minutowym spacerom pięć dni w tygodniu; oraz 2) program o wysokiej intensywności odpowiadający 15 minutom joggingu pięć dni w tygodniu. Obie strategie były skuteczne i nie zaobserwowaliśmy różnic między tymi dwiema grupami ćwiczącymi”, wyjaśnia prof. Brand-Miller. Tak szeroko zakrojone badanie wymagało ścisłej współpracy i zespół projektu jest niezwykle dumny z tego, jak dobrze pracowali ze sobą wszyscy badacze. „Nasza liderka, prof. Anne Raben, skutecznie i uważnie koordynowała prace projektowe, wykazując się przy tym fantastycznym poczuciem humoru”. Wyniki projektu PREVIEW zostały po raz pierwszy zaprezentowane w październiku 2018 r. w Berlinie podczas dedykowanego sympozjum European Association for the Study of Diabetes. „W czerwcu tego roku zaprezentujemy więcej wyników podczas American Diabetes Association Scientific Sessions w San Francisco, a obecnie ciężko pracujemy nad przygotowaniem artykułu do publikacji”. Projekt odpowiada także za wiele będących w przygotowaniu badań pobocznych i ponad 20 publikacji. Są wśród nich badania nad apetytem i insulinoopornością przy użyciu obrazowania mózgu oraz badania poziomu stłuszczenia wątroby przy pomocy rezonansu magnetycznego. Prace są nadal w toku. „Sprawdziliśmy wpływ białek zwierzęcych i roślinnych na funkcje nerek oraz metabolizm glukozy. Będziemy przyglądać się strukturze mikrobiomu w próbkach kału oraz różnicom metabolomu w próbkach moczu, które zostaną pobrane z podgrupy uczestników”, dodaje na koniec prof. Brand-Miller. W tym roku przeprowadzona zostanie też analiza wpływu snu i stresu na częstotliwość występowania cukrzycy typu 2 oraz zapobiegania powtórnemu przyrostowi masy ciała. W projekcie PREVIEW zgromadzono ponad 70 000 punktów danych. Można więc oczekiwać nadchodzących publikacji kolejnych interesujących wyników.
Słowa kluczowe
PREVIEW, cukrzyca typu 2, indeks glikemiczny, białko, masa ciała, dieta i ćwiczenia, odżywianie