Ocena skuteczności europejskich projektów badawczych z dziedziny bezpieczeństwa lotniczego
Trasa 2050 – europejska wizja lotnictwa – zakłada, że zarówno transport pasażerski, jak i towarowy powinien cechować stały dostęp do wydajnych usług świadczonych w skali globalnej w oparciu o solidny system transportu lotniczego w pełni połączony z innymi środkami lokomocji. Tego rodzaju zintegrowany system jest warunkiem koniecznym nie tylko do zaspokojenia rosnącego popytu na podróże, lecz także skutecznego radzenia sobie w obliczu niemożliwych do przewidzenia wydarzeń. Realizacja takiego założenia wymaga jednak wielopoziomowych badań naukowych prowadzonych na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Jeśli wspomniane badania mają z czasem umożliwić unijnemu lotnictwu osiągnięcie poziomu bezpieczeństwa założonego w Trasie 2050, konieczna jest regularna ocena finansowanych projektów badawczych. Właśnie tą kwestią ma zająć się inicjatywa OPTICS. „Zespół uczestniczący w projekcie OPTICS poddał ocenie ponad 200 projektów badawczych z dziedziny bezpieczeństwa lotniczego z całej Europy. Obejmowały one szeroki zakres tematów, od sposobów odzyskiwania kontroli nad statkiem powietrznym po walkę z oblodzeniem na ziemi i w powietrzu” – mówi kierownik projektu, Barry Kirwan. Obiektywne wyniki Wykorzystując rzetelną metodologię, uczeni dokonali obiektywnej oceny związanych z bezpieczeństwem lotniczym projektów prowadzonych w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR) i programu Horyzont 2020. Skupiono się na ocenie stopnia, w jakim dany projekt nawiązywał do kluczowych obszarów i problemów z dziedziny bezpieczeństwa, stopnia jego zaawansowania oraz prawdopodobieństwa docelowego wdrożenia w istniejących systemach lotniczych. „Naszym pierwszym sukcesem było udowodnienie, że tego rodzaju ocenę można przeprowadzić w sposób obiektywny, wiarygodny i powtarzalny” – twierdzi Kirwan. W kolejnej fazie zespół przyjrzał się projektom realizowanym na szeroką skalę, takim jak inicjatywy SESAR i Czyste Niebo, aby zweryfikować osiągnięte postępy w dziedzinie rozwoju najnowocześniejszych technologii. „Odkryliśmy, że duże programy, w których uczestniczy wielu partnerów przemysłowych, lepiej radziły sobie z wdrażaniem osiągnięć badań z dziedziny bezpieczeństwa w realia sektora” – wyjaśnia Kirwan. Jego zdaniem wniosek ten powinien skłonić Komisję Europejską do refleksji na temat najbardziej skutecznych metod finansowania badań w celu zapewnienia zwrotu poniesionych kosztów. „Rezultaty inicjatywy OPTICS dowodzą, że najlepszym sposobem realizacji strategii naukowych jest równoczesne inwestowanie w mniejsze przedsięwzięcia i duże programy przemysłowe. Te pierwsze umożliwiają tworzenie prawdziwych innowacji i prowadzenie przełomowych badań naukowych, natomiast te drugie gwarantują, że dobre pomysły zostaną wykorzystane na skalę przemysłową” – dodaje. „W ostatecznym rozrachunku na niewiele zdadzą się osiągnięcia, które nigdy nie opuszczą laboratorium i na zawsze pozostaną w sferze publikacji naukowych”. Ponowna ocena modelu biznesowego europejskich projektów badawczych Wspomniane wyniki badań pozwalają lepiej zrozumieć model biznesowy europejskich projektów badawczych z dziedziny bezpieczeństwa lotniczego. Przed ogłoszeniem rezultatów inicjatywy OPTICS powszechnie uważano, że projekty badawcze prowadzi się w oparciu o aktualne potrzeby, a gdy osiągną one odpowiedni stopień zaawansowania, zostają w końcu zauważone przez sektor przemysłowy i rozpoczyna się wdrażanie ich osiągnięć. Jednak wnioski płynące z projektu OPTICS pokazują, że nie jest to do końca prawdą. „Niektóre koncepcje zdają się nie znajdować rzeczywistego zastosowania w sektorze lotniczym i wspierających go systemach, nawet jeśli są w stanie podwyższyć poziom bezpieczeństwa, a ich wdrożenie mogłoby ocalić wiele istnień” – zauważa Kirwan. „Innymi słowy, chociaż Europa w dużej mierze podąża we właściwym kierunku badawczym, konieczna jest zmiana naszego podejścia do sposobu prowadzenia badań naukowych i udoskonalenie procesu wyboru tych osiągnięć, które mają zostać wdrożone”. W ostatnich miesiącach projektu, który zakończy się w sierpniu 2017 roku, uczeni skupią się na opracowaniu działań mających na celu zniwelowanie wspomnianego rozdźwięku. Co więcej, zespół projektowy podjął wysiłki zmierzające do poszerzenia zakresu prowadzonych badań zarówno w dziedzinie zabezpieczeń, jak i bezpieczeństwa poprzez przedłożony już wniosek.
Słowa kluczowe
OPTICS, lotnictwo, bezpieczeństwo, Trasa 2050, badania w sektorze lotnictwa, projekty badawcze z dziedziny bezpieczeństwa lotniczego
