Zwiększenie możliwości europejskich badaczy w zakresie przetwarzania danych W ramach unijnej inicjatywy stworzono EGI Federation – największą na świecie infrastrukturę cyfrową zapewniającą badaczom ze wszystkich dziedzin nauki łatwy dostęp do danych, zaawansowanych funkcji przetwarzania i wiedzy eksperckiej, ułatwiającą współpracę i umożliwiającą osiągnięcie doskonałości badawczej. Gospodarka cyfrowa © Kite_rin, Shutterstock Dzięki temu badacze, instytucje i przedsiębiorstwa uzyskają dostęp do zasobów niezbędnych do prowadzenia projektów pilotażowych, a także będą mogły wymieniać wiedzę i doświadczenie i poznać nowe technologie ułatwiające pracę. „Projekt EGI-Engage pomógł rozwinąć wiele dziedzin nauki – od biomedycyny po fizykę wysokich energii – w których zespoły międzynarodowe dokonują teraz pionierskich odkryć” – mówi koordynator projektu, Tiziana Ferrari z EGI Foundation w Holandii. Dobrym przykładem jest projekt badawczy LIGO-Virgo. Międzynarodowy zespół złożony z 1250 naukowców zarejestrował fale grawitacyjne po raz pierwszy w 2016 roku i ponownie w roku 2017, co zaowocowało przyznaniem Nagrody Nobla z fizyki. To właśnie dzięki infrastrukturze do rozproszonego przetwarzania danych zespół LIGO-Virgo był w stanie przeanalizować olbrzymią ilość danych obserwacyjnych i na ich podstawie wysnuć wnioski pozwalające nam spojrzeć na Wszechświat z zupełnie nowej perspektywy. Wyjaśnianie zawiłości EGI Federation stara się wspomagać rozwój sieci przetwarzania rozproszonego przeznaczonych do badań w zakresie fizyki wysokich energii. „Zapotrzebowanie na infrastruktury do przetwarzania rozproszonego o dowolnej skali stale rośnie. Takich sieci używają zarówno chemicy wykorzystujący 5 milionów godzin pracy rdzeni (CPU) rocznie, jak i duże zespoły badawcze, np. WeNMR zajmujący się biologią strukturalną czy LHS łączący tysiące naukowców przesyłających łącznie ponad 50 petabajtów (jeden petabajt = jeden kwadrylion bajtów) miesięcznie” – objaśnia Ferrari. „We wszystkich tych przypadkach sieci przetwarzania rozproszonego służą do transgranicznego analizowania, przechowywania i udostępniania danych”. Siła napędowa unijnych badań Celem uczestników rozpoczętego w marcu 2015 roku projektu EGI-Engage było rozbudowanie możliwości sfederowanych infrastruktur w zakresie przechowywania i obsługi danych, komunikacji, wiedzy i wymiany doświadczenia. W szczególności zespół EGI-Engage chciał zapewnić ciągłość koordynacji społeczności EGI Federation oraz rozwój rozwiązań EGI w kierunku nowych modeli biznesowych. Dzięki wysiłkom uczestników projektu infrastruktura EGI Foundation stała się pierwszą publiczną e-infrastrukturą, która uzyskała certyfikat zgodności z normą ISO dotyczącą zarządzania usługami. Aby to osiągnąć, zespół stworzył i uruchomił tzw. Centra kompetencji – rozproszone zespoły ekspertów, w ramach których grupy badawcze i członkowie EGI Federation mogą wspólnie opracowywać nowe, cyfrowe rozwiązania obecnych wyzwań naukowych. Taki system pracy pozwolił dokonać wielu innowacyjnych odkryć i postępów – od opracowania nowego portalu internetowego do badania dialektów bawarskich po portfolio cyfrowych narzędzi dla biologów strukturalnych. Zespół EGI podjął też bezpośrednią współpracę z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, realizując specjalny program biznesowy obejmujący 10 przypadków zastosowania. „Na naszym koncie znajduje się ponad 80 istotnych osiągnięć” – podsumowuje Ferrari. „Szczególnie dumni jesteśmy z kilku ważnych rozwiązań użytkowych, które obejmują ulepszony katalog usług dla badaczy i przedsiębiorstw, pierwszą na świecie sfederowaną, wielkoskalową infrastrukturę chmurową oraz usługę DataHub umożliwiającą łączenie rozproszonych zbiorów danych z badań w chmurze z myślą o ułatwieniu dostępu do tych danych”. W ramach projektu stworzono również internetową platformę EGI Marketplace, za pośrednictwem której można wyszukiwać i kupować powiązane z EGI usługi oraz korzystać z tych usług. Opracowano też usługę Applications-on-Demand (aplikacje na żądanie), za pomocą której badacze mogą uzyskać dostęp do niezbędnego im oprogramowania naukowego. Mimo że projekt EGI-Engage został zakończony w 2017 roku, jego przełomowe działania będą kontynuowane w projekcie EOSC (European Open Science Cloud), którego celem jest stworzenie wirtualnego środowiska dla europejskich badaczy, pozwalającego na zarządzanie, przechowywanie, analizowanie i ponowne wykorzystywanie danych do badań, innowacji i edukacji. Oczekuje się, że środowisko EOSC będzie gotowe do 2020 roku. Słowa kluczowe EOSC, chmura, przetwarzanie, EGI-Engage, DataHub, zbiory danych, EGI, infrastruktura, cyfrowy, dane
