Innowacje w dziedzinie wody dla Afryki: zrównoważone rozwiązania wspierające gospodarkę wodną
Kraje o niskich dochodach, zwłaszcza niektóre kraje afrykańskie, muszą mierzyć się z ogromnym wyzwaniem, jakim jest brak zrównoważonego zaopatrzenia w wodę i odpowiednich warunków sanitarnych – czynników niezbędnych dla bezpieczeństwa żywnościowego, zdrowia, przetrwania, dobrobytu społecznego i wzrostu gospodarczego. Bez wody nie ma życia. Jednak według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niedobór wody dotyka jednego na trzech mieszkańców Afryki(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Wzrost liczby ludności, liczne przeszkody dla rozwoju gospodarczego, urbanizacja, zmiany demograficzne i zmiana klimatu sprawiają, że ten problem wciąż się pogłębia. Ponadto zanieczyszczona woda i złe warunki sanitarne zwiększają ryzyko zapadalności na różne choroby przenoszone przez wodę, takie jak biegunka, cholera i tyfus, co z kolei może pociągać za sobą poważne konsekwencje dla ludzi i gospodarki oraz potencjalnie negatywnie wpływać na pokój i bezpieczeństwo w regionie.
Walka o czystą wodę i dobre warunki sanitarne
Unia Europejska postanowiła włączyć się w działania na rzecz rozwiązania problemów z wodą w Afryce, publikując dwa specjalne zaproszenia do składania wniosków w ramach programu „Horyzont 2020”. Pierwsze zaproszenie, Water-5b-2015(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – „Platforma koordynacyjna”, zostało poświęcone zwiększaniu gotowości Afryki do walki z zagrożeniami związanymi z niedoborem wody i zmianą klimatu, unikając rozdrobnienia działań, stawiając na udoskonalanie narzędzi do monitorowania i prognozowania oraz promując transfer wiedzy i technologii. Priorytetem drugiego zaproszenia, Water-5c-2015(odnośnik otworzy się w nowym oknie), był „Rozwój technologii, systemów, narzędzi i/lub metodologii zaopatrzenia w wodę i jej uzdatniania” mający na celu dostosowanie wdrażania innowacyjnych podejść i rozwiązań technologicznych do warunków lokalnych. Spodziewane rezultaty projektów realizowanych w ramach tego zaproszenia obejmowały także zapewnienie powszechnego i skutecznego stosowania systemów zintegrowanej gospodarki wodnej, skuteczniejsze identyfikowanie wyzwań związanych z wodą, promowanie budowania potencjału lokalnych podmiotów oraz dążenie do poprawy dobrobytu gospodarczego i społecznego na poziomie lokalnym i regionalnym w krajach basenu Morza Śródziemnego nienależących do UE oraz w Afryce.
Małe projekty, wielkie zmiany
Unijne wezwanie do poszukiwania przełomowych rozwiązań w zakresie gospodarki wodnej w Afryce nie pozostało bez odpowiedzi – naukowcy podjęli szereg inicjatyw w zakresie badań i innowacji, jednocześnie wzmacniając współpracę naukową pomiędzy ekspertami z UE i Afryki. W tej broszurze prezentujemy siedem projektów realizowanych dzięki środkom z programu „Horyzont 2020” przekazanym w ramach dwóch wyżej opisanych zaproszeń. Celem projektu AfriAlliance, w którym biorą udział eksperci z Afryki i Europy, jest lepsze przygotowanie Afryki na radzenie sobie z wyzwaniami związanymi z niedoborem wody i zmianą klimatu. Dzięki projektowi DAFNE 14 partnerów z Europy i Afryki połączyło siły, by usprawnić współpracę nad zrównoważonymi i skutecznymi rozwiązaniami do zarządzania siecią zależności woda-energia-żywność. Zespół kolejnego projektu – FLOWERED – zastosował metodologiczne podejście do identyfikowania zanieczyszczonej wody, a także opracował środki zaradcze oraz rozwiązania do defluoryzacji wody. Z kolei naukowcy realizujący projekt MADFORWATER stworzyli zestaw zintegrowanych technologii i narzędzi do zarządzania, które pozwolą udoskonalić uzdatnianie ścieków i umożliwić ich ponowne wykorzystywanie do irygacji. Partnerzy projektu SafeWaterAfrica zaprojektowali przełomowy system uzdatniania wody, który usuwa zanieczyszczenia chemiczne i unieszkodliwia patogeny. Kolejnym innowacyjnym projektem jest inicjatywa VicInAqua, w ramach której powstało zintegrowane podejście łączące oczyszczanie ścieków, nowatorski system akwakultury oraz nawadnianie upraw w rejonie Jeziora Wiktorii. Ostatni prezentowany projekt to WATERSPOUTT – jego celem jest udoskonalenie zrównoważonych technologii słonecznej dezynfekcji wody i połączenie ich z innymi metodami uzdatniania wody. Wszystkie osiągnięcia wspomnianych projektów – zarówno rezultaty naukowe, jak i innowacyjne rozwiązania – promują międzynarodowy charakter programu „Horyzont 2020” oraz przyczyniają się do wzmacniania roli Afryki jako kluczowego partnera w dziedzinie badań i innowacji w kontekście programu „Horyzont Europa”.