Co nowego w projekcie GEMM: Zgłębianie zjawiska dyskryminacji rasowej w procesach rekrutacji pracowników w Europie
Badacze skupieni wokół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu GEMM podjęli próbę wyjaśnienia tych nierówności i określili, w jaki sposób czynniki instytucjonalne wpływają na powstawanie różnic między poszczególnymi krajami. Członkowie zespołu opracowali także szereg praktycznych zaleceń z myślą o decydentach politycznych. „Z rezultatów prac wynikają istotne rozbieżności dotyczące zróżnicowanych grup migrantów uczestniczących w europejskich rynkach pracy. Uwagę zwraca w szczególności alarmująca częstotliwość występowania przypadków dyskryminacji w obszarze zatrudniania przedstawicieli mniejszości etnicznych i wyznaniowych, w przypadku których trudno doszukać się jakichkolwiek oznak zmniejszania się w czasie”, wyjaśnia Neli Demireva, profesor socjologii na Uniwersytecie w Essex w Zjednoczonym Królestwie i koordynatorka projektu GEMM. „Z naszych ustaleń wynika, że pomiędzy większością mieszkańców w krajach przyjmujących oraz migrantami konkurencja na rynkach pracy jest w zasadzie minimalna”, dodaje badaczka. „Kluczowe znaczenie dla integracji osób z doświadczeniem migracyjnym ma kontekst przyjęcia przez kraj przyjmujący – kursy szkoleniowe dotyczące nowego kraju mogą być szczególnie ważne dla uchodźców i grup najbardziej narażonych”. Latem 2023 roku na łamach czasopisma naukowego „Socio-Economic Review” ukazało się opracowanie(odnośnik otworzy się w nowym oknie), w którym badacze przedstawili wyniki pierwszego zakrojonego na tak szeroką skalę badania doświadczalnego dotyczącego dyskryminacji na tle rasowym ze względu na wygląd, które dotyczyło zatrudniania pracowników przez europejskie przedsiębiorstwa. W ramach prac badacze przeanalizowali odpowiedzi niemal 13 000 europejskich firm i spółek działających w Niemczech, Niderlandach oraz Hiszpanii – krajach, w których umieszczanie zdjęcia w CV jest normalną praktyką – na fikcyjne zgłoszenie na dostępne stanowisko pracy. Badacze zmienili w tym celu imiona, nazwiska oraz zdjęcia w zgłoszeniach, które zostały przesłane w związku z rzeczywistymi ofertami dotyczącymi zróżnicowanych stanowisk. Wszyscy fikcyjni kandydaci byli młodymi obywatelami państw europejskich, dziećmi rodziców pochodzących z czterech głównych regionów świata – Europy i Stanów Zjednoczonych, Maghrebu i Bliskiego Wschodu, Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Azji. Wyniki badania wykazały, że fenotyp inny niż typowy dla przedstawicieli rasy kaukaskiej stanowi poważną barierę na drodze do uzyskania zatrudnienia dla mieszkańców Europy będących dziećmi rodziców-imigrantów. Czarnoskórzy kandydaci mogli liczyć najrzadziej na oddzwonienie w związku ze zgłoszeniem, z kolei biali kandydaci byli preferowani przez przedsiębiorstwa. Kandydaci pochodzący z Maghrebu i Bliskiego Wschodu z fenotypem osób czarnoskórych musieli złożyć o blisko 50 % więcej zgłoszeń, by któryś z pracodawców skontaktował się z nimi w porównaniu z kandydatami przesyłającymi identyczne CV, różniące się jedynie zdjęciem i europejsko brzmiącymi imionami i nazwiskami. Przekazane przez Unię Europejską środki były kluczowe z punktu widzenia realizacji ambitnych założeń projektu GEMM. „Dzięki tym środkom mogliśmy porównać procesy i wyniki integracji w różnych krajach Europy”, podsumowuje Demireva. „Umożliwiło nam to również wskazanie czynników, które pomagają w skutecznej integracji migrantów i przedstawicieli mniejszości na rynkach pracy krajów przyjmujących. Wszystkie te rezultaty przyniosą korzyści mniejszościom, ale także grupom większościowym oraz badanym społeczeństwom europejskim”.