Nowe dane dokładniej ukazujące oblicze arktycznych lodowców
Nie ma chyba na świecie osoby, która by nie wiedziała z filmów, publikacji czy zasłyszanych informacji o tym, że lodowce topnieją w coraz szybszym tempie, przyczyniając się do wzrostu poziomu mórz. Co ciekawe, dokładny przebieg tego zjawiska nie został jeszcze w pełni poznany. W obliczu tych niepokojących danych naukowcy postanowili przyjrzeć się bliżej mechanizmom cofania się lodowców, a zwłaszcza zjawisku cielenia, czyli odrywania się od lodowca fragmentów lodu. Aby uzyskać wgląd w owe mechanizmy, zespół naukowców korzystający ze wsparcia finansowanego przez Unię Europejską projektu Arctic PASSION(odnośnik otworzy się w nowym oknie) przedstawił nowy, przełomowy zbiór danych dotyczących 149 lodowców na Svalbardzie, norweskim archipelagu położonym na Oceanie Arktycznym. Przeprowadzone przez nich badanie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opublikowane na łamach czasopisma „Earth System Science Data” może pomóc w lepszym zrozumieniu czynników powodujących cofanie się lodowców na obszarze arktycznym. Zbiór ten obejmuje dane z lat 1985–2023 i koncentruje się na czołach cielących się lodowców, czyli granicach między lodowcami a morzem, na których dochodzi do odrywania są fragmentów lodu. W zestawieniu ujęto ponad 124 900 pozycji danych dotyczących poszczególnych czół cielących się lodowców, które wyraźnie wskazują na tendencję w kierunku cofania się większości lodowców Svalbardu w ciągu ostatnich czterdziestu lat, z wyjątkiem północno-wschodniego regionu obejmującego Vestfonna i Austfonna. Svalbard został uznany za idealne miejsce do badania wrażliwości lodowców na zmianę klimatu ze względu na większą zmienność klimatu w porównaniu ze średnią globalną.
Lepsze oceny dzięki danym z ostatnich czterech dekad
„W tym nowym badaniu wykorzystano nowoczesny model uczenia głębokiego, aby wygenerować cechujący się niezrównaną gęstością zapis zmian, jakie zaszły na czołach cielących się lodowców pływowych Svalbardu w ciągu ostatnich 38 lat, w czym pomogły zdjęcia satelitarne o wysokiej rozdzielczości”, tłumaczy główna autorka badania dr Tian Li z Uniwersytetu Bristolskiego w Zjednoczonym Królestwie, uczelni będącej partnerem projektu Arctic PASSION, w informacji prasowej serwisu „EurekAlert!”(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Zdjęcia satelitarne pochodzą z misji satelitów Landsat, Terra-ASTER, Sentinel-1 i Sentinel-2, a zostały pobrane za pośrednictwem platformy Google Earth Engine. Zdaniem dr Li, „ten zbiór danych może być wykorzystany do opracowania dokładniejszej oceny bilansu masy lodowców pływowych Svalbardu”, a także „umożliwia badanie czynników i procesów kontrolujących zjawisko cielenia się lodowców”. Uczona dodaje: „Ma to istotne znaczenie dla zrozumienia dynamiki cielenia, a więc kluczowego wskaźnika reakcji lodowców na zmianę klimatu”. Nowe informacje są niezbędnym narzędziem do przewidywania przyszłego wzrostu poziomu morza w miarę ocieplania się Arktyki, przy czym stanowią integralny element wizji projektu Arctic PASSION zakładającej uzupełnienie braków, jakie obserwuje się w obecnym systemie obserwacji Arktyki. „Zbiór danych jest jednym z owoców prac zespołu projektu Arctic PASSION, zmierzających do budowy ulepszonego systemu obserwacji kluczowych zmiennych dotyczących klimatu arktycznej kriosfery. Ponadto zostanie on zintegrowany z prowadzonymi w ramach projektu Arctic PASSION pracami nad budową kompleksowego systemu prognozowania i monitorowania arktycznego lądolodu”, zaznacza dr Li. Projekt Arctic PASSION (Pan-Arctic observing System of Systems: Implementing Observations for Societal Needs) dobiegnie końca w grudniu 2025 roku. Więcej informacji: strona projektu Arctic PASSION(odnośnik otworzy się w nowym oknie)