Wykorzystanie zamówień publicznych na potrzeby przekształcania zanieczyszczonych terenów poprzemysłowych w oazy miejskie
Obecnie w miastach w całej Europie realizowane są inicjatywy z dziedziny rozwoju i planowania miast ukierunkowanego na modernizację, w związku z czym dawne obszary przemysłowe są przekształcane na nowoczesne centra biznesowe, ośrodki handlowe i osiedla mieszkalne. Jednak bardzo często te dawne obszary przemysłowe, określane przez urbanistów jako obszary poprzemysłowe, są skażone odpadami niebezpiecznymi lub poważnie zanieczyszczone, co stanowi duże wyzwanie dla tego typu inicjatyw urbanistycznych. Regeneracja terenów poprzemysłowych nie tylko pozwala na odrodzenie miast, ale także umożliwia zmniejszenie ich wpływu środowiskowego na lokalne społeczności. Przed rozpoczęciem etapu regeneracji konieczne jest wdrożenie wydajnych i ekonomicznych metod zarządzania wyceną, pozyskiwaniem i utylizacją materiałów niebezpiecznych. Celem finansowanego ze środków UE projektu BRODISE jest opracowanie takich metod poprzez mobilizację publicznych i prywatnych organizacji zamawiających, które działają w branży odkażania gleby, i umożliwienie im współpracy z sieciami miast potrzebującymi takich usług na potrzeby inicjatyw związanych z rekultywacją terenów poprzemysłowych. Poprzez ułatwienie współpracy pomiędzy dostawcami i urbanistami a odbiorcami usług odkażania gleby badacze będą mogli lepiej poznać obecny stan technologii do odkażania gleby, a co ważniejsze, ustalić, dlaczego ta technologia nie spełnia wszystkich potrzeb miast w zakresie rekultywacji terenów poprzemysłowych. Innymi słowy, zespół projektu BRODISE zidentyfikuje lukę w innowacjach i zapełni ją poprzez wdrożenie specjalnej inicjatywy badawczo-rozwojowej. "Dzięki wykorzystaniu specjalistycznej wiedzy partnerów konsorcjum pozyskaliśmy ekonomiczne i innowacyjne rozwiązania, a jednocześnie stworzyliśmy nowe miejsca pracy i możliwości biznesowe — szczególnie dla MŚP", mówi kierownik projektu, Begoña Benito z firmy CBGP w Hiszpanii. Łączenie różnych elementów Przed wdrożeniem sieci utworzonej w ramach projektu BRODISE rynek produktów i usług z dziedziny odkażania gleby był bardzo rozdrobniony. Aby oczyścić teren poprzemysłowy, władze miast i deweloperzy musieli nabyć usługę A z firmy X, produkt B z firmy Y oraz usługę C z firmy Z. Takie rozdrobnione podejście było nie tylko bardziej kosztowne i mniej wydajne, ale także stanowiło przeszkodę dla wprowadzania innowacji. Zasadniczo przedsiębiorstwa zajmujące się odkażaniem gleby nie miały wystarczającej motywacji, aby łączyć swoją wiedzę specjalistyczną na potrzeby opracowywania ulepszonych technologii. Przykładowo na przestrzeni kilku ostatnich dziesięcioleci w branży nastąpiło przejście od technologii do oczyszczania skażonej gleby ex-situ, co wiązało się z usunięciem gleby z jej pierwotnej lokalizacji i oczyszczeniem jej w innej lokalizacji, na mniej inwazyjne metody in-situ. Obecnie dostępnych jest jednak wiele zaawansowanych technologii przetwarzania łączących w sobie najlepsze elementy technologii ex-situ i in-situ, takich jak bioremediacja, fitoremediacja, utlenianie chemiczne oraz wykorzystanie nanotechnologii na potrzeby rekultywacji środowiska. Aby skłonić te przedsiębiorstwa do odejścia od stosowania wyłącznie technologii in-situ i zachęcić je do korzystania z innowacyjnych technologii, wymagane było wprowadzenie odpowiednich środków motywujących. W ramach projektu BRODISE wykorzystano zamówienia publiczne jako taki środek motywacyjny. Obustronne korzyści dzięki zamówieniom przedkomercyjnym Jak zaznacza Benito, głównym czynnikiem mobilizującym do uruchomienia projektu BRODISE były kwestie finansowe. "Dzięki określeniu wspólnych warunków społeczno-gospodarczych, charakterystyki gleby i wspólnych potrzeb zdołaliśmy stworzyć i wypromować sieć publicznych organizacji zamawiających", mówi. "Rezultatem utworzenia tej sieci było zmniejszenie zapotrzebowania na tradycyjne, rozdrobnione podejście do projektów związanych z odkażaniem gleby poprzez zapewnienie wspólnej procedury zamówień przedkomercyjnych ukierunkowanej na znalezienie nowych, przydatnych i ekonomicznych rozwiązań na potrzeby inicjatyw z dziedziny odkażania terenów poprzemysłowych". Poprzez opracowanie procedury zamawiania na potrzeby projektów związanych z obszarami poprzemysłowymi zespół projektu BRODISE znacznie poszerzył potencjalny rynek, na którym przedsiębiorstwa zajmujące się odkażaniem gleby mogą sprzedawać swoje produkty i/lub usługi. Jednocześnie dzięki wykorzystaniu procedury zamawiania organizacje zamawiające (w tym przypadku gminy, władze regionalne i właściciele publiczni) uzyskały niższe ceny i bardziej wydajne usługi. Innymi słowy, projekt przyniósł korzyści wszystkim zainteresowanym stronom.
Słowa kluczowe
BRODISE, PCP, zamówienia przedkomercyjne, tereny poprzemysłowe, zanieczyszczenie, MŚP, odkażanie gleby, nanotechnologia, strefa przemysłowa
