Krok bliżej w dementowaniu plotek online i fałszywych wiadomości
Plotki krążyły od tysiącleci, co potwierdza starożytne (i nowożytne) greckie słowo „pheme”, oznaczające plotkę lub niedokładne informacje. W dobie mediów społecznościowych ludzie pozyskują większość swoich wiadomości i informacji z internetu, często podejmując decyzje lub tworząc opinie na podstawie nieprawdziwych informacji. W ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu PHEME (Szacowanie wiarygodności w mediach, językach i sieciach społecznościowych) opracowano narzędzia programistyczne, które umożliwiają identyfikację i weryfikację prawdziwości plotek online. Takie próby nie mogły być podjęte w lepszym momencie, ponieważ rozprzestrzenianie się alternatywnych mediów zmotywowało dziennikarzy i menedżerów mediów na całym świecie do zintensyfikowania wysiłków związanych ze sprawdzaniem i weryfikacją faktów. „Ostatnie istotne przykłady to wybory i referenda, w których fałszywe informacje i propaganda online mogą wprowadzać w błąd wielu obywateli" — mówi koordynator projektu Kalina Bontcheva z Uniwersytetu w Sheffield w Wielkiej Brytanii. Dodaje także, że „platformy mediów społecznościowych, takie jak Facebook, muszą również stawić czoła wyzwaniu ograniczenia wpływu niedoinformowania online”. Firma PHEME opracowała złożone ramy obliczeniowe do szybkiego automatycznego wykrywania i weryfikowania plotek na dużą skalę. „Jednym z kluczowych narzędzi, jakie stworzyliśmy, jest tablica dziennikarska o otwartym źródle, która pomaga dziennikarzom śledzić plotki i zbadać kluczowe aspekty odpowiednich dyskusji na temat mediów społecznościowych” - wyjaśnia prof. Bontcheva. „Kolejnym jest zautomatyzowane narzędzie do sprawdzania faktów, które pomaga dziennikarzom w sprawdzaniu prawdziwości stwierdzeń polityków lub mediów". Ponadto, w ramach PHEME opracowano tablicę mającą na celu identyfikację i analizę medycznych dezinformacji. Aby zapewnić skuteczność narzędzi, zespół projektowy wykorzystał wcześniejsze pogłoski jako dane szkoleniowe dla algorytmów uczenia maszynowego. „Opracowywaliśmy modele, aby dostrzec opinie i stanowiska, na które ludzie zwracają uwagę, i na podstawie tego dowiedzieliśmy się, czy dana plotka może być prawdziwa lub fałszywa" - wyjaśnia prof. Bontcheva. „Następnie zespół może przypisać wartość, która odzwierciedla prawdziwość plotki". Praca była wyzwaniem, ponieważ maszyny — podobnie jak ludzie — mogą również polegać na półprawdach i propagandzie. Niemniej jednak, wydajność maszyn stale się poprawia i może szybko z różnych źródeł odwoływać się do dużej ilości informacji. „Narzędzia PHEME mogą dostarczyć dowodów, ale potrzebne są informacje niezbędne do podejmowania decyzji", mówi prof. Bontcheva, podkreślając, że „narzędzia PHEME do analizy plotek mają pomagać, a nie zastępować dziennikarzy w podejmowaniu decyzji i weryfikacji". Aktualny poziom dokładności wynoszący około 75-80% był dosyć zadowalający dla celu projektu. Co ważne, większość narzędzi udostępnianych na zasadzie open source dla naukowców, dziennikarzy i specjalistów medycznych, aby mogli z nimi eksperymentować. Niektóre organizacje prasowe testują narzędzia i trwają dyskusje na temat skutecznej komercjalizacji wyników. Jednym z globalnych wyzwań w tej dziedzinie jest wyeliminowanie fałszywych wiadomości z kanałów społecznościowych. „Choć niektórzy kluczowi gracze zaczęli opracowywać rozwiązania, nie rozwiązali problemu, podobnie my nie jesteśmy w stanie w pełni wyeliminować spamu e-mailowego" — mówi prof. Bontcheva. „Należy również uzupełnić wszelkie narzędzia, zwiększając świadomość użytkowników i informując użytkowników sieci społecznościowych o tym, jak zidentyfikować fałszywe wiadomości i nierzetelną treść", dodaje. W międzyczasie partnerzy projektu kontynuują udoskonalanie algorytmów pod względem niezawodności, skalowalności i wydajności po dacie zakończenia projektu. „Technologia ta staje się coraz lepsza i udoskonaliliśmy stan sprzed trzech lat", mówi prof. Bontcheva. Ogólnie rzecz biorąc, w ramach projektu PHEME stworzono i wydano kilka sprawdzonych przez ludzi zestawów informacji i narzędzi do tworzenia wiadomości. Mogą być następnie niezależnie kontrolowane i sprawdzane, unikając jednocześnie obaw związanych z cenzurą opartą na narzędziach. Uwarunkowania przyczynią się do zwiększenia wiarygodności naszych wiadomości, a więc nasze przekonania i decyzje będą bardziej kompletne.
Słowa kluczowe
Plotki online, nieprawdziwe wiadomości, wiarygodność, PHEME, serwisy społecznościowe