Konsumenci korzystają na ściślejszej współpracy organów wspierających badania autentyczności żywności
Skandal z koniną w 2013 r. doprowadził do uruchomienia szeregu ważnych inicjatyw na rzecz przeciwdziałania fałszowaniu żywności i zapewnienia integralności łańcucha dostaw żywności. Komisja Europejska ustanowiła unijną sieć na rzecz przeciwdziałania fałszowaniu żywności(odnośnik otworzy się w nowym oknie) złożoną z właściwych organów zajmujących się identyfikacją i zgłaszaniem przypadków fałszowania żywności w krajach UE. Zarówno przemysł, jak i rządy angażują się w szereg inicjatyw mających na celu stworzenie racjonalnych kosztowo procedur zapewniających integralność łańcucha dostaw żywności. Jednak aby te systemy działały, agencje muszą się dzielić ze sobą wiedzą i know-how ponad granicami. I właśnie w tym pomóc może projekt AUTHENT-NET (Food Authenticity Research Network). Uzgodnione działanie w zakresie współpracy i wsparcia AUTHENT-NET zostało opracowane na podstawie wcześniejszych konsultacji z krajowymi organami finansującymi, przeprowadzonych w formie ankiety i warsztatów, które odbyły się przed rozpoczęciem projektu. Wyniki tych konsultacji jasno wskazują na fakt, że do uzyskania natychmiastowych korzyści wystarczy, aby organy finansujące zaczęły ze sobą współpracować w celu wymiany doświadczeń i stworzenia sieci. „Bardzo niewielu uczestników warsztatów było świadomych siebie nawzajem i ich dotychczasowa współpraca odbywała się jedynie w ramach istniejących działań UE, takich jak www.susfood-db-era.net (SUSFOOD)”, wyjaśnia prof. Paul Brereton, koordynator projektu i dyrektor ds. związków strategicznych w Institute for Global Food Security w Belfaście. Uznali, że bardzo wiele można uzyskać już poprzez dostarczenie wykazu bieżących informacji na temat tego, co, gdzie i przez kogo zostało zrobione w zakresie badań i rozwoju w poszczególnych państwach członkowskich. W projekcie zidentyfikowano zestaw pilnych potrzeb z perspektywy kontroli/wykrywania autentyczności żywności. Wśród nich znalazły się: lepsza harmonizacja i udostępnianie działalności badawczej na szczeblu UE, aby wesprzeć zagadnienia związane ze standaryzacją metod (tzn. „metod spełniających swoje zadanie”); lepszy dostęp do wzorców referencyjnych, baz danych i materiałów referencyjnych, a także udostępnianie narzędzi do wykrywania. Według prof. Paula Breretona unijna sieć w zakresie badań nad autentycznością żywności została uznana za najlepsze rozwiązanie w tej sytuacji. Uzgodnione działania skuteczniejsze niż podejście fragmentaryczne Ogólnym celem projektu AUTHENT-NET było ułatwienie trwałej współpracy między krajowymi i międzynarodowymi organami finansującymi badania w dziedzinie autentyczności żywności, służącej poprawie konkurencyjności łańcucha dostaw żywności i podniesieniu zaufania konsumentów do niego. Środkiem do celu miały być lepiej skoordynowane i bardziej opłacalne programy badawczo-rozwojowe. „Osiągnęliśmy cel dzięki wspólnemu tworzeniu wszystkich mechanizmów i narzędzi z krajowymi organami finansującymi podczas serii spotkań i dyskusji, tak aby spełniały one swoją rolę. Na przykład szablony do gromadzenia danych krajowych na temat badań prowadzonych w danym państwie członkowskim zostały wspólnie zaprojektowane i przetestowane w jednym kraju (Zjednoczone Królestwo), a następnie nieznacznie zmienione przed zastosowaniem ich przez kolejne 13 krajów (lipiec 2018 r.)”, mówi prof. Brereton. Podobnie, centralne repozytorium informacji, zwane FARNHub(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (ang. Food Authenticity Research Network Hub), zostało zaprojektowane wspólnie z organami finansującymi, aby mieć pewność, że spełni ono ich potrzeby. Skonsolidowane informacje z każdego kraju UE są teraz swobodnie dostępne za pośrednictwem FARNHub. Zaangażowanie wielu graczy stwarza określone wyzwania Uczestnicy projektu AUTHENT-NET nie zawsze mogli z łatwością określić, które podmioty w danym kraju są odpowiedzialne za finansowanie badań w zakresie autentyczności żywności W większości przypadków działania związane z kontrolą autentyczności lub przeciwdziałaniem fałszowaniu żywności zostały horyzontalnie zintegrowane w ramach wielu rad ds. badań naukowych i organów rządowych bez wdrażania nadrzędnej koordynacji. Konieczne było zatem, aby projekt badał treści i struktury obecne w różnych krajach UE w sposób bardziej dogłębny, niż pierwotnie zakładano. Prof. Brereton ma poczucie, że ten aspekt został uwzględniony w najistotniejszym wyniku projektu: „Myślę, że największym osiągnięciem było zjednoczenie ludzi z różnych państw członkowskich i skłonienie ich do wspólnego myślenia. Na drugim miejscu listy osiągnięć znajdują się narzędzia niezbędne do tej współpracy i do wymiany informacji, które udostępniliśmy”. Korzyści dla Europy dzięki skuteczniejszym metodom kontroli autentyczności i przeciwdziałania fałszowaniu żywności Wymiana informacji i wiedzy między państwami członkowskimi oraz związane z tym zacieśnianie współpracy to dobra wiadomość dla obywateli UE, zarówno jako podatników, jak i konsumentów. Zmniejszy się ilość powielanych badań, co pozwoli zaoszczędzić środki finansowe i wzmocni ochronę przed fałszowaniem żywności. „Jako koordynator projektu jestem niezwykle dumny z członków tego konsorcjum”, mówi prof. Brereton. Ich zaangażowanie i pomysłowość były tak duże, że w wielu obszarach doprowadziły do przekroczenia zakładanych celów. FARNHub jest na to dobrym przykładem – wszystkie owoce naszej pracy zostały skonsolidowane w jeden, otwarty i dostępny ośrodek informacji, którego działanie będzie podtrzymywane przez co najmniej trzy lata po zakończeniu projektu AUTHENT-NET”, podsumowuje.