Ponadnarodowa działalność skrajnie prawicowych organizacji nacjonalistycznych
W projekcie Transnat_farright badano sposób działania sieci skrajnie prawicowych organizacji nacjonalistycznych w Europie Środkowej. „Bycie nacjonalistycznym aktywistą często wiąże się ze współpracą i wymianami międzynarodowymi, których celem jest zarówno wzmocnienie ruchu narodowego lub organizacji narodowej, jak również wsparcie międzynarodowej społeczności osób o podobnych poglądach”, mówi stypendystka projektu, dr Agnieszka Pasieka. Celem projektu Transnat_farright (Transnational nationalism. Far-Right Nationalist Groups in East Central Europe in the 20th and 21st centuries) było zapełnienie luki w badaniach dotyczącej tego aspektu działalności organizacji skrajnie prawicowych. Badania prowadzone w ramach projektu podkreśliły wartość interdyscyplinarnego dialogu i potrzebę rozważenia kontekstu historycznego w analizie współczesnych ruchów skrajnie prawicowych. W ramach tej konkretnej metody podkreślono też znaczenie uwzględnienia metodologii etnograficznej w takich badaniach. Niuanse współczesnej działalności ruchów skrajnie prawicowych Badania w ramach projektu oparto na trzech głównych założeniach. Zamiast oddzielnie analizować grupy skrajnie prawicowe, a następnie je porównywać, dr Pasieka zdecydowała się zbadać kontakty i wymianę pomiędzy nimi. Dlatego „w projekcie„Transnat_farright starano się zrozumieć procesy, za pośrednictwem których różni aktorzy ruchu nacjonalistycznego – grupy i jednostki – naśladują się nawzajem i inspirują, jak również wzajemnie się ograniczają”. Następnie stypendystka odniosła współczesne obserwacje do podobnych zjawisk zachodzących w latach 20. i 30. XX wieku. Biorąc pod uwagę wzorce współpracy skrajnie prawicowych organizacji w tamtym okresie, skoncentrowano się na „zbadaniu, do jakiego stopnia szeroko rozumiane lata 30. stanowią inspirację dla współczesnych aktywistów”. Wreszcie, w projekcie skupiono się na ruchach i organizacjach, które nie są partiami politycznymi jako takimi i które przyciągają młodzież. Dr Pasieka podkreśliła znaczenie zgromadzenia większej ilości informacji na temat takich aktorów ruchu nacjonalistycznego oraz sposobu, w jaki wpływają oni na powiązane sentymenty i działania. Badania historyczne i etnograficzne Prowadzenie badań etnograficznych dotyczących skrajnie prawicowych organizacji wiąże się z pewnymi trudnościami. „Dlatego w swoich badaniach zestawiłam etnograficzny aspekt współczesnych ruchów skrajnie prawicowych z archiwalnymi badaniami dotyczącymi aktorów skrajnie prawicowych ruchów nacjonalistycznych z lat 30.”, wyjaśnia dr Pasieka. W celu porównania zjawisk współczesnych z tymi z lat 30. przeprowadzono badania archiwów w Wiedniu, Warszawie, Lwowie (który do roku 1939 był polskim miastem) oraz Trieście. Przed II wojną światową wszystkie te miasta były wieloetniczne i dlatego uznano je za interesujące miejsca dla prowadzenia badań międzynarodowo-nacjonalistycznego charakteru różnych działań nacjonalistów. Badania w terenie przeprowadzono we Włoszech i w Polsce, a także w południowej części Słowacji zamieszkałej przez mniejszość węgierską. Stypendystka musiała po pierwsze nawiązać kontakty i zdobyć lub wynegocjować dostęp do odpowiednich grup i środowisk. Badania terenowe obejmowały uczestnictwo w różnych wydarzeniach organizowanych przez grupy skrajnie prawicowe i ich obserwację, od dużych festiwali i demonstracji, po wydarzenia integracyjne na małą skalę. Nowe informacje i przyszłe możliwości Wyniki prac przeprowadzonych w ramach projektu zaprezentowano na licznych międzynarodowych konferencjach i warsztatach w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Dostarczają one nowych informacji na omawiany temat i uzupełniają istniejące badania, które zazwyczaj skupiają się na partiach politycznych i rzadko uwzględniają metodologię etnograficzną. W publikacji z 2017 r. pt. „Taking far-right claims seriously and literally: Anthropology and the study of right-wing radicalism (Poważne i dosłowne traktowanie postulatów organizacji skrajnie prawicowych: antropologia i analiza prawicowego radykalizmu)” dr Pasieka omawia szereg problemów metodologicznych i etycznych związanych z badaniami nad ruchami skrajnie prawicowymi. Na przykład w swojej pracy omawia ona problem, jak przedstawić obiektywny obraz uczestników badań pomimo niezgadzania się z ich poglądami. Stypendystka zamierza wykorzystać doświadczenia zdobyte podczas pracy w ramach tego stypendium w nowym projekcie: „Living right: an anthropological study of far-right activism (Życie po prawej stronie: analiza antropologiczna działań organizacji skrajnie prawicowych)”. Chociaż projekt ten nadal skupiać się będzie na ponadnarodowej współpracy, badania będą dotyczyć głównie różnych działań obywatelskich podejmowanych przez skrajnie prawicowych aktorów.
