Innowacyjne zastosowania glonów: Zrównoważone alternatywy pochodzące z europejskich mórz i wód Reakcją Europy na globalne wyzwania związane ze zmianą klimatu, zanikiem różnorodności biologicznej, degradacją ekosystemów i rosnącymi potrzebami coraz większej liczby ludności jest transformacja w kierunku zrównoważonej gospodarki o obiegu zamkniętym, która będzie neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla. Glony stanowią niemal niewyczerpane i zrównoważone źródło ogromnej liczby cennych produktów, w tym żywności, paszy dla zwierząt, suplementów diety, leków, kosmetyków, tworzyw sztucznych, nawozów, biopaliw i wielu innych. Na łamach najnowszej broszury CORDIS Results Pack przedstawiamy 11 innowacyjnych projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej, które podkreślają potencjał wykorzystania glonów na potrzeby produkcji oraz przetwórstwa. Zmiana klimatu i środowisko Technologie przemysłowe Żywność i zasoby naturalne © Unia Europejska, 2024 Glony często nie otrzymują należnej im uwagi jako zasób i źródło surowców. Dzieje się tak pomimo tego, że mogą być uprawiane w środowisku morskim i słodkowodnym, a nawet w stawach lub fotobioreaktorach. Co więcej, występują w wielu rozmiarach – od mikroglonów po olbrzymie wodorosty. Charakteryzują się także dużą wydajnością, a niektóre spośród nich mogą wykorzystywać azot w atmosferze dla szybszego rozwoju. Wyjątkowość mikroglonów polega na możliwości wykorzystania wielu metod produkcji w celu ich uprawy, począwszy od otwartych systemów wykorzystujących światło słoneczne, po zamknięte bioreaktory, które działają w oparciu o proces fermentacji. Mogą być produkowane w dużych ilościach na gruntach nienadających się pod uprawę i wymagają ułamka wody pochłanianej przez typowe rośliny lądowe. W ramach procesu bioremediacji mogą być hodowane nawet na ściekach. Makroglony, nazywane także wodorostami, pochłaniają nadmiar nieorganicznych składników odżywczych – w tym azotu i fosforu – z oceanu, podobnie jak szereg innych związków. Jednym z nich jest dwutlenek węgla, dzięki czemu zmniejszają zakwaszenie oceanów. Mogą być uprawiane na morzu lub na wodach śródlądowych, w stawach, szklarniach i specjalnych korytach. Glony stanowią zrównoważony sposób na zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na żywność i produkty, jednocześnie zmniejszając wpływ na środowisko. Unijna strategia „od pola do stołu” zakłada wykorzystanie glonów jako źródła białek roślinnych oraz uwzględnia ich znaczenie w tworzeniu zrównoważonego systemu żywnościowego. Co więcej, ich hodowla i wykorzystanie może ograniczyć zapotrzebowanie na biomasę roślinną pochodzącą z rolnictwa i leśnictwa. Jako składnik żywności glony charakteryzuje niska zawartość tłuszczu, duża ilość błonnika, a także białka i mikroelementów. Hodowla glonów może również przyczynić się do realizacji unijnych celów w zakresie dekarbonizacji, ograniczenia zanieczyszczeń, wprowadzania paradygmatu gospodarki o obiegu zamkniętym, ochrony i przywracania różnorodności biologicznej, ochrony ekosystemów, a także rozwoju usług środowiskowych. Strategiczne wytyczne dotyczące bardziej zrównoważonego i konkurencyjnego unijnego sektora akwakultury podkreślają potrzebę promowania hodowli glonów jako jednego ze sposobów realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Jak czytamy w europejskiej strategii na rzecz biogospodarki i strategii zrównoważonej niebieskiej gospodarki również one podkreślają potencjał glonów, z kolei autorzy wydanego niedawno komunikatu „W kierunku silnego i zrównoważonego unijnego sektora alg” wskazują konieczność rozwoju badań, ułatwianie dostępu do rynku oraz zwiększenie świadomości konsumentów i promocję produktów z glonów. Badania i inwestycje, w tym inicjatywy realizowane w ramach programu Horyzont, odgrywają kluczową rolę w procesie opracowywania innowacji niezbędnych do rozwoju produkcji i waloryzacji glonów. Projekty przedstawione w najnowszym wydaniu broszury CORDIS Results Pack dotyczą szeregu obszarów, a ich zespoły zajmowały się wieloma zagadnieniami, począwszy od znaczenia glonów w obiegu dwutlenku węgla, przez rozwój nowych i ulepszonych systemów produkcji glonów, wykorzystanie ich na potrzeby bioremediacji, aż po opracowywanie produktów, takich jak pasza dla zwierząt, leki, kosmetyki, jogurty i wielu innych rozwiązań. Projekty i inicjatywy takie jak Horyzont Europa oraz inne programy finansowania wspierają dalszy rozwój innowacji związanych z glonami. Jednym z nich jest Europejski Fundusz Morski, Rybacki i Akwakultury, który wspiera projekty takie jak ALGAENAUTS, KELP-EU, ULVA FARM i Seafood Algternative. Bioreaktory na skalę pilotażową zrealizowane w ramach projektów ALEHOOP, Biosolar Leaf i Cyanobacteria pozwoliły na udowodnienie możliwości zrównoważonej produkcji białka roślinnego, z kolei instalacje opracowane przez zespoły projektów MULTI-STR3AM i AlgaeCeuticals wykorzystywały mikroglony do produkcji leków i kosmetyków. Zespół projektu MARINEGLYCAN zajmował się środowiskiem, a mówiąc bardziej dokładnie rozwojem wiedzy na temat sekwestracji CO2 w biomolekułach glonów oceanicznych. Z kolei badacze projektu e-shape wykorzystali obrazy z obserwacji Ziemi do ochrony środowisk przybrzeżnych przed zakwitami glonów. Projekt ASPIRE przyczynił się z kolei do rozwoju wiedzy potrzebnej w celu do komercyjnej uprawy wodorostów z gatunku Palmaria palmata. Ostatnie spośród opisywanych projektów to FLEXI-GREEN FUELS, którego zespół przetworzył odpady drzewne w zrównoważone biopaliwo i nutraceutyki, NENU2PHAR, którego wynikiem jest potwierdzenie, że glony mogą stanowić alternatywę dla tworzyw sztucznych opartych na paliwach kopalnych, a także WWTBP-by-Microalgae, który zaowocował systemem bioremediacji pozwalającym na otrzymywanie biopaliw i niebieskiego pigmentu jako produktów ubocznych.
