Interdyscyplinarne szkolenie w zakresie interwencji dotyczących promocji zdrowia
Główne wyzwania zdrowia publicznego naszych czasów wymagają zmiany tradycyjnie stosowanych, hermetycznych podejść, które przestały już spełniać swoją rolę. Wzrost liczby przypadków chorób przewlekłych, coraz powszechniejsze problemy ze zdrowiem psychicznym, pandemie i głęboko zakorzenione nierówności w zakresie zdrowia – to symptomy wskazujące nie tylko na problemy natury medycznej, ale także na złożone wyzwania społeczne. To sprawia, że w przyszłości kluczową rolę w ochronie zdrowia ludzi odegrają specjaliści łączący wiele różnych umiejętności i przekrojową wiedzę. „Potrzebna jest nie tylko interdyscyplinarna wiedza i doświadczenie, ale także transdyscyplinarna i międzysektorowa współpraca”, wyjaśnia Sebastien Chastin(odnośnik otworzy się w nowym oknie), profesor w dziedzinie dynamiki zachowań zdrowotnych na Uniwersytecie Kaledońskim w Glasgow(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i koordynator projektu Health CASCADE(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Oznacza to wyjście poza łączenie dyscyplin akademickich i rozpoczęcie aktywnej pracy ponad granicami instytucjonalnymi, zawodowymi i społecznymi. Stanowi to esencję współtworzenia”. Z myślą o wypełnieniu tej luki uruchomiono projekt Health CASCADE, realizowany przy wsparciu programu działań „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), którego celem było ustanowienie europejskiej sieci oferującej szkolenia dla nowego pokolenia naukowców. Zadaniem tych szkoleń jest wyposażenie młodych adeptów w interdyscyplinarną wiedzę naukową i przygotowanie ich do współpracy międzysektorowej w wielu obszarach, takich jak sektor opieki zdrowotnej, instytucje rządowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego. „Inicjatywa Health CASCADE odzwierciedla konieczność odejścia od odgórnych, eksperckich modeli na rzecz opartych na współpracy rozwiązań systemowych”, mówi Chastin. Centralnym elementem projektu było wykorzystanie nowych technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji (AI) do usprawnienia i wsparcia procesu współtworzenia. Następnie podejście to zostało zastosowane, między innymi, do analizy złożonych danych jakościowych, a także do wsparcia procesu podejmowania decyzji.
Utworzenie trwałej europejskiej sieci szkoleniowej
Projekt Health CASCADE został uruchomiony z myślą o zapewnieniu światowej klasy programu szkoleniowego dla 15 doktorantów, dla których był on okazją do nabycia umiejętności potrzebnych do pełnienia roli liderów w nowej dziedzinie, jaką jest współtworzenie w sektorze zdrowia publicznego. Program szkoleniowy obejmował szeroki zakres tematów, od jakościowych i ilościowych metod badawczych, przez rozpowszechnianie i komunikację wyników badań, aż po zaangażowanie społeczne oraz zarządzanie projektami i danymi. „Szkolenie było skrojone do wymagań uczestników, którzy byli zachęcani do współtworzenia programu poprzez sugerowanie tematów i metod najlepiej odpowiadających ich potrzebom”, zauważa Chastin. Poza samym szkoleniem doktoranci byli też delegowani do zagranicznych organizacji partnerskich, dzięki czemu mieli szansę poszerzyć swoje umiejętności i zbudować profesjonalne sieci kontaktów. W ramach projektu stworzono również transdyscyplinarny ekosystem nauki opartej na współtworzeniu, wyposażony we wspólne narzędzia, otwarte zasoby szkoleniowe i procesy współpracy między instytucjami. „Naszym celem było zbudowanie trwałej infrastruktury na potrzeby współtworzonej nauki w dziedzinie zdrowia publicznego o transformacyjnym charakterze”, dodaje Chastin.
Rozwijanie koncepcji współtworzenia
Wyniki projektu Health CASCADE pokazały, w jaki sposób zastosowanie technologii cyfrowych może ułatwić współtworzenie, czyniąc z tej koncepcji realną metodologię naukową w dziedzinie zdrowia publicznego. W ramach projektu udało się stworzyć solidne podstawy naukowe dla teorii, metod, technologii i strategii oceny, które można obecnie rozwijać. „Jesteśmy dumni zwłaszcza z tego, że zrealizowaliśmy dziesiątki projektów współtworzenia w całej Europie, współpracując bezpośrednio ze społecznościami, pracownikami sektora opieki zdrowotnej, decydentami i innymi zainteresowanymi stronami z myślą o pokonywaniu rzeczywistych wyzwań”, zauważa Chastin. „Projekty te służyły jako żywe laboratoria – poświęcone testowaniu, doskonaleniu i weryfikacji naszych metodologii w różnych kontekstach i z udziałem różnych populacji”.
Współtworzenie w ramach europejskiej opieki zdrowotnej
Naukowcy mają nadzieję, że prace zrealizowane w ramach projektu Health CASCADE pomogą włączyć koncepcję współtworzenia do głównego nurtu i ustanowić ją podstawowym podejściem w europejskich systemach opieki zdrowotnej – jako opartą na dowodach metodę radzenia sobie ze złożonymi wyzwaniami zdrowotnymi. Zespół pracuje obecnie nad utworzeniem dedykowanego przedsiębiorstwa społecznego skoncentrowanego na budowaniu zdolności do współtworzenia zarówno w Europie, jak i poza jej granicami. Badania będą kontynuowane za pośrednictwem nowych sieci doktoranckich, w tym projektu Data2Action(odnośnik otworzy się w nowym oknie), z naciskiem na takie obszary, jak hybrydowa inteligencja zbiorowa i współtworzenie międzysektorowe. „Postrzegamy to jako długofalowy proces przyciągający coraz większą liczbę ludzi, organizacji i idei zaangażowanych w zmianę sposobu, w jaki wiedza i rozwiązania są tworzone dla dobra publicznego”, mówi Chastin.