Nowa nadzieja dla chorych na pęcherzycę
Pęcherzyca to autoimmunologiczna choroba skóry objawiająca się poważnymi, bolesnymi i pękającymi pęcherzami na błonach śluzowych i skórze. Choroba ta jest wywoływana przez autoprzeciwciała niszczące zawarte w desmosomach białka adhezyjne odpowiedzialne za mechaniczną ciągłość skóry poprzez wiązanie keratynocytów naskórka. Jednakże dokładne działanie mechanizmu prowadzącego do wywołanej przez autoprzeciwciała utraty keratynocytów nie jest znane. W ramach finansowanego ze środków UE projektu PEMPHIGUS (Pemphigus - From autoimmunity to disease) zbadano czynniki wywołujące reakcje autoimmunologiczne u chorych na pęcherzycę. Projekt połączył naukowców i lekarzy, którzy dostarczyli istotnych informacji na temat kaskady reakcji immunologicznych w pęcherzycy. W szczególności zespół naukowy scharakteryzował naturę choroby i stworzył mapę epitopów białek atakowanych przez autoprzeciwciała pacjentów z pęcherzycą w trakcie rozwijania się tej choroby. Dodatkowo zespół przeanalizował spektrum patogennych autoprzeciwciał ludzkich, swoistość ich epitopów i profil izotypowy, jak również zidentyfikował procesy molekularne stojące za patologicznymi zmianami skórnymi oraz przyjrzał się mechanizmom regulującym stopień tolerancji immunologicznej antygenów własnych. Do zbadania podstaw reakcji autoimmunologicznych badacze wykorzystali trzy różne modele mysie. Skupili się na interakcji autoreaktywnych komórek T CD4+ i komórek B oraz regulacji tolerancji centralnej i obwodowej na główny autoantygen pęcherzycy – desmogleinę 3. Co ważne, jako wskaźniki pomiaru aktywności choroby podczas badań klinicznych wykorzystali oni dwa przyjęte przez środowisko międzynarodowe parametry kliniczne pęcherzycy, tj. ABSIS (Autoimmune Bullous Disorder Intensity Score) oraz PDAI (Pemphigus Disease Area Score). Konsorcjum opracowało również mikromacierz białkową do wykrywania autoprzeciwciał towarzyszących chorobom pęcherzowym skóry. Ta metoda diagnostyczna pozwala jednocześnie wykrywać w surowicy pacjenta autoprzeciwciała przeciw różnym antygenom, co nie tylko ułatwia rozpoznanie choroby, ale również umożliwia monitorowanie wpływu zastosowanej terapii. Projekt podłożył fundamenty pod stworzenie międzynarodowej sieci społecznej zdolnej do prowadzenia badań podstawowych i klinicznych nad pęcherzycą oraz innymi chorobami autoimmunologicznymi. Uzyskana wiedza z zakresu patogennych epitopów pozwoli dokładniej diagnozować pęcherzycę i lepiej monitorować jej postępy. Wyniki projektu powinny również pomóc stworzyć nowe leki i metody leczenia tej śmiertelnej choroby.
Słowa kluczowe
Skóra, reakcja autoimmunologiczna, autoprzeciwciała, PEMPHIGUS, desmogleina 3
