Łagodna remediacja skażonych gleb
Skażenie gleby pierwiastkami śladowymi stanowi poważny problem środowiskowy i jest uważane przez Komisję Europejską za jedno z ośmiu najpoważniejszych zagrożeń dla gleb Europy. Konieczna jest zatem remediacja gleby, by zachować ten niezwykle ważny zasób naturalny, dostarczający nam żywności, paszy dla zwierząt i biomasy do produkcji energii. Konwencjonalne technologie remediacji gleby są często drogie i energochłonne, a ponadto mogą negatywnie wpływać na jakość gleb. Do remediacji gleb zanieczyszczonych pierwiastkami śladowymi, jako przyjazną środowisku i niedrogą alternatywę, można wykorzystać tzw. delikatną remediację (GRO), opartą na roślinach, powiązanych z nimi mikroorganizmach oraz modyfikacjach gleby. Choć skuteczność GRO została potwierdzona zarówno w laboratoriach, jak i w szklarniach, problemem był brak informacji na temat ich długoterminowego działania. Projekt GREENLAND (Gentle remediation of trace element contaminated land) powstał w celu uzupełnienia tej wiedzy dzięki zakrojonym na szeroką skalę demonstracyjnym badaniom terenowym. Wykorzystując sieć 13 dużych powierzchni skażonych, naukowcy zoptymalizowali nowe praktyki, produkcję biomasy, zyski finansowe oraz ryzyko i metody oceny efektywności. Partnerzy projektu starannie przyjrzeli się przetwarzaniu biomasy, które umożliwia uzyskanie zysków ekonomicznych (procesy waloryzacji), i przetestowali szereg obiecujących opcji. Należały do nich spalanie, fermentacja anaerobowa i piroliza, dostarczające energii. Badano również surowce nadające się do dalszego wykorzystania, takie jak katalizatory polimetaliczne do procesów chemiczno-katalitycznych. Naukowcy stworzyli też i udoskonalili testy wydajności, sprawności i postępu remediacji gleby. Następnie wykorzystano je do oceny różnych roślin, drobnoustrojów, zmian w składzie gleby i praktyk rolnych jako metody remediacji. GRO zoptymalizowano i przetestowano w 16 dużych badaniach terenowych, które dostarczyły próbek gleby do testów i analizy. Wyniki zebrano i opublikowano wraz z wytycznymi na temat najlepszych praktyk dotyczących stosowania GRO. Są one dostępne na stronie internetowej projektu w języku angielskim, francuskim, niemieckim i hiszpańskim. Ważnym osiągnięciem było też stworzenie narzędzi poprawiających wydajność dzięki wyborowi najskuteczniejszych roślin, mikroorganizmów oraz modyfikacji gleb mineralnych i organicznych zgodnie ze specyfikacją danej gleby. Narzędzie pomagające w podejmowaniu decyzji, także dostępne na stronie internetowej projektu, może służyć do wybierania metod GRO najbardziej odpowiednich dla warunków panujących w danym miejscu. Powszechne zastosowanie tej nowej metody pomoże ograniczyć niebezpieczne skażenie gleby w UE, przyczyniając się tym samym do poprawy jakości życia ludzi zamieszkujących pobliskie tereny.
Słowa kluczowe
Łagodna remediacja, skażona gleba, pierwiastki śladowe, remediacja gleby, biomasa
