Zrównoważone wytwarzanie energii dzięki biomasie pochodzenia rolniczego
Biomasa(odnośnik otworzy się w nowym oknie) to materiał organiczny pochodzący z roślin. Jest zarazem bardzo cennym surowcem, który ma ogromny potencjał zarówno w zakresie ogrzewania pomieszczeń, jak i wytwarzania energii elektrycznej. Zwiększenie wykorzystania biomasy w tych celach może pomóc nam zdywersyfikować koszyk energetyczny, przyczynić się do szybszego odejścia od paliw kopalnych oraz sprzyjać powstawaniu nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich. Rolnictwo pozostaje jednym z głównych źródeł biomasy, jednak do tej pory nie była ona szeroko wykorzystywana. W związku z tym ogromne ilości bogatego w energię materiału, który może być wykorzystany jako źródło ogrzewania, są często spalane w ogniskach rozpalanych na polach lub pozostawiane do rozkładu.
Waloryzacja biomasy z sektora rolniczego
W ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu AgroBioHeat(odnośnik otworzy się w nowym oknie) skupieni wokół niego badacze dostrzegli ogromną szansę na waloryzację tego materiału w bardziej zrównoważony i opłacalny sposób. „Mówiąc ogólnie, możemy wyróżnić trzy różne rodzaje biomasy pochodzącej z sektora rolniczego, czyli agrobiomasy”, wyjaśnia Manolis Karampinis, koordynator projektu AgroBioHeat, pracownik naukowy Centrum Badań i Technologii Hellas(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Grecji. „Pozostałości i odpady rolnicze są obecnie największym źródłem tego materiału pod względem objętości. Należą do nich takie materiały jak słoma z produkcji zbóż, pozostałości kukurydzy oraz przycinki z gajów oliwnych, winnic i sadów owocowych”. Drugim źródłem agrobiomasy są odpady rolno-przemysłowe. Kategoria ta obejmuje na przykład stałe pozostałości po produkcji oliwy z oliwek lub oleju słonecznikowego, skorupy pochodzące z przetwórni orzechów i inne odpady. Trzecim źródłem są wieloletnie rośliny energetyczne, czyli gatunki uprawiane w celu pozyskania z nich biomasy. Rośliny takie jak miskant umożliwiają wytwarzanie dużych ilości biomasy i mogą być uprawiane na glebach gorszej klasy oraz nieużytkach rolnych.
Wsparcie nowych inicjatyw
Celem projektu AgroBioHeat było zidentyfikowanie praktycznych sposobów wykorzystania tych możliwości przez społeczności wiejskie w całej Europie. Działania objęły sześć krajów europejskich, które charakteryzują się dużym zróżnicowaniem pod względem sytuacji sektora rolnictwa, klimatu i ekosystemów. Następnie badacze opracowali rozwiązania dostosowane do stosownych kontekstów. „Nawiązaliśmy kontakty z różnymi interesariuszami z obszarów wiejskich dzięki spotkaniom i warsztatom, w ramach których promowaliśmy dobre praktyki w zakresie lokalnego wykorzystania biomasy do ogrzewania”, dodaje Karampinis. „Po wybraniu obiecujących inicjatyw byliśmy w stanie zapewnić wsparcie techniczne lub doradztwo w zakresie logistyki”. W ramach projektu uczestnicy wsparli łącznie 13 inicjatyw(odnośnik otworzy się w nowym oknie), wśród których można wymienić między innymi budowę prasy pozwalającej na wytwarzanie agrobiopelletu w Chorwacji z odpadów pochodzących z tłoczenia oliwy z oliwek, budowę dwóch ciepłowni wykorzystujących agrobiomasę w Rumunii oraz instalację pilotażowego kotła w Hiszpanii w celu wykorzystania biomasy pochodzącej z wycinki drzew owocowych. „Agrobiomasa jest powszechnie uznawana za paliwo, które jest trudne do wykorzystania”, twierdzi Karampinis. „Jest tak dlatego, ponieważ podczas spalania może wystąpić wiele różnych problemów. Z tego powodu przeprowadziliśmy szereg testów w skali laboratoryjnej i terenowej, by zweryfikować działanie technologii dostępnych obecnie na rynku. W toku badań ustaliliśmy, że odpowiednie rozwiązania są dostępne już teraz, a ponadto pozwalają na osiągnięcie rezultatów porównywalnych ze spalaniem biomasy drzewnej”.
Rozwój sektora agrobiomasy
Oprócz wsparcia technicznego badacze skupieni wokół projektu upowszechniali wiedzę(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na temat wybranych sukcesów dzięki publikacji filmów oraz arkuszy informacyjnych. Zajęli się także analizą potrzeb w zakresie wymaganych działań, w tym stosownego prawodawstwa, a także opracowaniem krajowych strategii dla każdego z sześciu krajów biorących udział w projekcie. Zespół przedstawił także zalecenia dotyczące ogólnounijnych regulacji w zakresie wykorzystywania kotłów na paliwa stałe. W ramach projektu powstało również Obserwatorium Agrobiomasy(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – innowacyjne narzędzie internetowe, w którym znajdują się informacje na temat najlepszych praktyk w zakresie wykorzystania biomasy z sektora rolniczego, a także dostawców i producentów sprzętu. To narzędzie dostępne w siedmiu językach wspomoże rozwój sektora agrobiomasy w Europie. „Celem projektu jest obecnie wspieranie rozwoju wybranych technologii oraz promowanie idei wykorzystania agrobiomasy wśród większej liczby krajów i podmiotów”, zauważa Karampinis. „Znaleźliśmy się w krytycznym punkcie dla europejskiego systemu energetycznego. Nie ma sensu tracić kilowatogodzin w wyniku spalania biomasy na polach, jeśli możemy wykorzystać nowoczesne technologie do wytwarzania ciepła odnawialnego w odnawialny sposób”.
