Budowanie podwalin pod bezpieczne operacje w górnej kontrolowanej przestrzeni powietrznej
Zwiększony ruch lotniczy prawdopodobnie doprowadzi w przyszłości do większej liczby lotów w wyższych obszarach przestrzeni powietrznej. Choć już teraz istnieje wiele zróżnicowanych planów dotyczących operacji w części przestrzeni lotniczej, która nie jest obecnie eksploatowana przez samoloty, wiele z nich pozostaje we wczesnej fazie projektowania. Jednym z kluczowych wyzwań jest analiza popytu na korytarze powietrzne w wyższych częściach przestrzeni powietrznej, co pozwoli na bezproblemową integrację tych operacji z planami zarządzania ruchem lotniczym. „Przewidywania dotyczące popytu są bardzo zróżnicowane ze względu na różnorodne rozwiązania, które będą wykorzystywać tę przestrzeń powietrzną – od powolnych systemów opartych na platformach po suborbitalne pojazdy naddźwiękowe”, wyjaśnia Henk Hof, koordynator projektu ECHO(odnośnik otworzy się w nowym oknie) z ramienia belgijskiej organizacji EUROCONTROL(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Projekt ECHO został sfinansowany ze środków Wspólnego Przedsięwzięcia SESAR, czyli partnerstwa publiczno-prywatnego powołanego w celu modernizacji europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym. „W ramach analizy popytu musimy także uwzględnić misje kosmiczne, jak również starty i lądowania rakiet nośnych”, podkreśla Hof.
Zarządzanie ruchem w górnych partiach przestrzeni powietrznej
Prace w ramach projektu rozpoczęły się od analizy istniejących procedur i koncepcji zarządzania ruchem lotniczym w górnej kontrolowanej przestrzeni powietrznej. Na podstawie wniosków z tej analizy badacze ustalili szerokie ramy zasad i założeń oparte na ogólnych zasadach uzgodnionych podczas sympozjum European Higher Airspace Operations Symposium(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które odbyło się w kwietniu 2019 roku. Zespół projektowy starał się również zaangażować w inicjatywę możliwie największą liczbę interesariuszy, a także współpracować z grupami zadaniowymi organizacji wojskowych zajmującymi się regulacją przestrzeni powietrznej. „Od razu stało się dla nas jasne, że wielu nowych uczestników nie miało wcześniej nic wspólnego z tradycyjnym przemysłem lotniczym”, mówi Hof. „Aby dotrzeć do jak największej liczby interesariuszy, przeprowadziliśmy szereg konsultacji i warsztatów. Podczas nich przedstawiliśmy i omówiliśmy wszystkie nasze ustalenia, aby osiągnąć dobry poziom zaangażowania”.
Nowa koncepcja operacji
W wyniku tych prac udało się osiągnąć wspólną wizję przyszłego zapotrzebowania na korytarze w górnej kontrolowanej przestrzeni powietrznej, która stanowi podstawę do opracowania solidnych rozwiązań w zakresie zarządzania ruchem lotniczym. „Udało nam się opracować rzetelną koncepcję operacji (ConOps)”, dodaje Hof. „Mowa o określeniu przyszłych ról operacyjnych, obowiązków, procedur oraz infrastruktury wymaganej do obsługi wyższego zapotrzebowania na przestrzeń powietrzną w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej”. Dokument ConOps obejmuje wszystkie aspekty eksploatacji przestrzeni powietrznej – od ruchu o niskiej i wysokiej prędkości, aż po misje kosmiczne. W ramach prac zespół opracował także zasady rozwiązywania konfliktów przed rozpoczęciem lotu, aby zapewnić rozdzielenie operacji na uzgodnionych trajektoriach i uniknąć kolizji. „Rezultaty naszego projektu nie są końcem prac – są jedynie punktem wyjścia”, zauważa Hof. „Nasze wnioski wytyczają kierunki przyszłych prac”.
Zharmonizowane podejście do operacji w przestrzeni powietrznej
W celu rozwinięcia i dalszego dopracowywania rezultatów projektu powstała nowa inicjatywa, w ramach której dokument ConOps, wraz z jego elementami koncepcyjnymi i wymaganiami operacyjnymi, będzie weryfikowany w sposób przyrostowy i ciągły. „Zasada zarządzania ruchem w zależności od zapotrzebowania jest kluczowym elementem, który będzie musiał zostać przetestowany w trakcie prac”, zauważa Hof. „Przewidujemy ograniczone usługi i infrastrukturę w obszarach o niskim popycie, podczas gdy w regionach o średnim i wysokim zagęszczeniu operacji użytkownicy mogą wymagać nowych usług zarządzania ruchem”. W przypadku niektórych rodzajów operacji będzie również potrzebna koordynacja regulacyjna na poziomie międzynarodowym. Stowarzyszenia przemysłowe odegrają kluczową rolę w tych dyskusjach. „Realizowany przez nasz zespół projekt pomógł Europie wypracować jasne stanowisko w tej kwestii”, zauważa Hof. „Nasze wnioski zostaną uwzględnione w pracach, które wkrótce rozpoczną się w ramach Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego(odnośnik otworzy się w nowym oknie), dotyczących operacji w górnej części kontrolowanej przestrzeni powietrznej. Mamy nadzieję, że pomogą one opracować globalne zharmonizowane podejście tam, gdzie będzie to konieczne”.
