Skip to main content
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Programme Category

Article available in the following languages:

WYZWANIA SPOŁECZNE - Inteligentny, zielony i zintegrowany transport

 

WYZWANIA SPOŁECZNE - Inteligentny, zielony i zintegrowany transport


Cel szczegółowy


Celem szczegółowym jest stworzenie europejskiego systemu transportowego, który będzie zasobooszczędny, przyjazny dla środowiska i klimatu, bezpieczny i spójny, z korzyścią dla wszystkich obywateli, gospodarki i społeczeństwa.
Europa musi pogodzić rosnące potrzeby związane z mobilnością jej obywateli i towarów oraz zmieniające się wymogi, które są kształtowane pod wpływem nowych wyzwań demograficznych i społecznych, z imperatywami dotyczącymi wyników gospodarczych oraz wymogami energooszczędnego, niskoemisyjnego społeczeństwa i gospodarki odpornej na zmianę klimatu. W sektorze transportowym, pomimo jego ekspansji, należy znacznie ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i inne niekorzystne rodzaje oddziaływania na środowisko, a także wyeliminować uzależnienie od ropy naftowej i innych paliw kopalnych, a jednocześnie należy zachować wysoki poziom wydajności i mobilności oraz promować spójność terytorialną.
Mobilność zgodną z zasadami zrównoważonego rozwoju można osiągnąć tylko poprzez radykalną zmianę systemu transportowego, w tym transportu publicznego, inspirowaną przełomami w badaniach naukowych prowadzonych w dziedzinie transportu, poprzez daleko idące innowacje oraz spójne, ogólnoeuropejskie wdrażanie bardziej zielonych bezpieczniejszych, bardziej niezawodnych i inteligentniejszych rozwiązań transportowych.
Badania naukowe i innowacje muszą zaowocować ukierunkowanymi i szybkimi postępami dotyczącymi wszystkich rodzajów transportu, które pomogą w osiągnięciu kluczowych celów strategicznych Unii, a jednocześnie będą zwiększać konkurencyjność gospodarczą, wspierać przejście na gospodarkę odporną na wyzwania klimatu, energooszczędną i niskoemisyjną oraz umożliwią utrzymanie wiodącej pozycji na rynku globalnym, zarówno w przypadku sektora usług, jak i przemysłu wytwórczego.
Niezbędne inwestycje w badania naukowe, innowacje i wdrożenie będą znaczne, jednak brak poprawy w zakresie zrównoważonego charakteru całego systemu transportu i mobilności oraz utrata wiodącej pozycji technologii europejskich w transporcie przyniesie w dłuższej perspektywie niemożliwe do przyjęcia wysokie koszty społeczne, ekologiczne i gospodarcze i będzie miało szkodliwe skutki, jeżeli chodzi o miejsca pracy w Europie i długoterminowy wzrost gospodarczy.

Uzasadnienie i unijna wartość dodana


Transport jest jednym z ważniejszych czynników stymulujących konkurencyjność i wzrost gospodarczy Europy. Zapewnia on mobilność osób i towarów mającą kluczowe znaczenie dla zintegrowanego jednolitego rynku europejskiego, spójności terytorialnej oraz otwartego i integracyjnego społeczeństwa. Należy do największych atutów Europy pod względem potencjału przemysłowego i jakości usług i odgrywa wiodącą rolę na wielu światowych rynkach. Przemysł transportowy i produkcja sprzętu transportowego wspólnie odpowiadają za 6,3% PKB Unii. Całkowity wkład transportu w gospodarkę Unii jest jeszcze większy, jeżeli weźmie się pod uwagę handel, usługi i mobilność pracowników. Jednocześnie europejski przemysł transportowy stoi w obliczu coraz bardziej zaciekłej konkurencji z innych stron świata. Zapewnienie Europie konkurencyjnej przewagi w przyszłości i minimalizacja niedociągnięć naszego obecnego systemu transportowego będą wymagać przełomowych technologii.
Sektor transportowy ma duży udział w emisjach gazów cieplarnianych –pochodzi z niego do jednej czwartej wszystkich emisji. Przyczynia się on również w znacznym stopniu do innych problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza. W dalszym ciągu transport jest w 96% zależny od paliw kopalnych. Konieczne jest zmniejszenie tego oddziaływania na środowisko poprzez ukierunkowane usprawnienia technologiczne, przy założeniu że każdy rodzaj transportu napotyka na różne problemy i właściwe dla niego są różne cykle integracji technologii. Coraz poważniejszym problemem staje się ponadto zagęszczenie ruchu; systemy nie są jeszcze wystarczająco inteligentne; alternatywne opcje przejścia na bardziej zrównoważone rodzaje transportu nie zawsze są atrakcyjne; liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Unii utrzymuje się na drastycznie wysokim poziomie 34 tys. rocznie; obywatelom i przedsiębiorstwom zależy na dostępnym dla wszystkich, bezpiecznym i niezawodnym systemie transportowym. Środowisko miejskie stawia szczególne wyzwania i oferuje możliwości, jeśli chodzi o zrównoważony charakter transportu i lepszą jakość życia.
Przy oczekiwanym tempie rozwoju transportu w ciągu kilku dziesięcioleci ruch na drogach europejskich ulegnie zablokowaniu, a jego koszty gospodarcze i wpływ społeczny staną się nie do przyjęcia, co będzie miało niekorzystne skutki gospodarczo-społeczne. Jeśli dotychczasowe tendencje utrzymają się w przyszłości, przewiduje się, że w ciągu następnych 40 lat liczba pasażerokilometrów podwoi się, a w przypadku podróży lotniczych będzie rosnąć dwukrotnie szybciej. Do 2050 r. wielkość emisji CO2 wzrośnie o 35%. Koszty związane z zagęszczeniem ruchu wzrosną o ok. 50%, osiągając poziom niemal 200 mld EUR rocznie. W porównaniu z 2005 r. koszty zewnętrzne wypadków wzrosną o ok. 60 mld EUR.
Nie można zatem utrzymywać stanu obecnego. Badania naukowe i innowacje, zorientowane na cele strategiczne i skupione na kluczowych wyzwaniach, mają wnieść znaczny wkład w osiągnięcie określonych przez Unię docelowych poziomów ograniczenia globalnego wzrostu temperatur do 2°C, obniżenia o 60% emisji CO2 z transportu, radykalną redukcję zagęszczenia ruchu i kosztów związanych z wypadkami oraz praktyczną eliminację śmiertelnych ofiar wypadków na drogach do 2050 r.
Problemy związane z zanieczyszczeniem, zagęszczeniem ruchu, bezpieczeństwem i ochroną są wspólne dla całej Unii i wymagają ogólnoeuropejskiego rozwiązania przewidującego współpracę. Przyspieszenie rozwoju i stosowania nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań w odniesieniu do pojazdów, infrastruktury i zarządzania transportem będzie istotne dla uzyskania bardziej ekologicznego, bezpieczniejszego, dostępnego i bardziej wydajnego intermodalnego i multimodalnego systemu transportowego w Unii; dla uzyskania rezultatów koniecznych, by złagodzić skutki zmiany klimatu i poprawić zasobooszczędność oraz dla zachowania wiodącej pozycji Europy na rynkach światowych produktów i usług związanych z transportem. Celów tych nie można osiągnąć jedynie poprzez rozdrobnione działania krajowe.
Finansowanie na poziomie Unii badań naukowych i innowacji w zakresie transportu będzie stanowić uzupełnienie działań podejmowanych przez państwa członkowskie, gdyż skupi się na działaniach o wyraźnej europejskiej wartości dodanej. To oznacza, że nacisk zostanie położony na obszary priorytetowe odpowiadające europejskim celom strategicznym; w przypadku których niezbędna jest masa krytyczna wysiłków; w przypadku których ogólnoeuropejskie, interoperacyjne lub multimodalne zintegrowane rozwiązania transportowe mogą pomóc wyeliminować trudności w systemie transportowym; lub w przypadku których połączenie wysiłków w skali transnarodowej i lepsze wykorzystanie oraz skuteczne upowszechnianie istniejących danych pochodzących z badań naukowych może ograniczyć ryzyko związane z inwestowaniem w badania, dać początek zastosowaniu wspólnych norm i skrócić czas wprowadzenia wyników badań na rynek.
Działania w zakresie badań naukowych i innowacji mają wspierać szeroki zakres inicjatyw, w tym odpowiednich partnerstw publiczno-prywatnych, obejmujących cały łańcuch innowacji i stosujących zintegrowane podejście do innowacyjnych rozwiązań transportowych. Niektóre działania mają na celu w szczególności wprowadzenie wyników badań na rynek; temu celowi służą: podejście programowe do projektów w zakresie badań naukowych, innowacji i demonstracji, działania wspomagające absorpcję wyników przez rynek oraz wsparcie normalizacji, regulacji i innowacyjnych strategii zamówień publicznych. Ponadto zaangażowanie zainteresowanych stron i ich wiedza specjalistyczna pomogą wyeliminować dystans między wynikami badań a ich zastosowaniem w sektorze transportowym.
Inwestycje w badania naukowe i innowacje dokonywane z myślą o bardziej zielonym, inteligentniejszym i w pełni zintegrowanym niezawodnym systemie transportowym przyczynią się wybitnie do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” oraz celów jej inicjatywy przewodniej „Unia innowacji”. Takie działania ułatwią wdrożenie założeń białej księgi „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu”, mającej na celu utworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportu. Przyczynią się także do osiągnięcia celów strategicznych określonych w inicjatywach przewodnich „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”, „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” i „Europejska agenda cyfrowa”. Będą się one także zazębiać z odpowiednimi inicjatywami w zakresie wspólnego programowania.

Ogólne kierunki działań


Działania będą organizowane w taki sposób, by w stosownych przypadkach uwzględnione zostało podejście zintegrowane i specyficzne dla danego rodzaju transportu. Niezbędne będzie zapewnienie widoczności i ciągłości w perspektywie wieloletniej, tak by uwzględnić specyfikę poszczególnych rodzajów transportu i całościowy charakter wyzwań, a także odpowiednie strategiczne programy badań naukowych i innowacji europejskich platform technologicznych w dziedzinie transportu.

(a) Zasobooszczędny transport, który szanuje środowisko


Celem jest minimalizacja oddziaływania systemów transportu na klimat i środowisko (w tym hałasu i zanieczyszczenia powietrza) poprzez poprawienie ich jakości i wydajności pod względem wykorzystania zasobów naturalnych i paliw oraz poprzez zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i ograniczenie jego zależności od paliw kopalnych.
Działania mają skoncentrować się na ograniczeniu zużycia zasobów, w szczególności paliw kopalnych, zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych i poziomów hałasu a także na poprawie efektywności transportu i pojazdów; przyspieszeniu rozwoju oraz opracowaniu, wyprodukowaniu i wprowadzeniu na rynek ekologicznych (elektrycznych, wodorowych i innych niskoemisyjnych lub bezemisyjnych) pojazdów nowej generacji, m.in. dzięki przełomowym osiągnięciom i optymalizacji w zakresie silników, magazynowania energii i infrastruktury; na badaniu i wykorzystaniu potencjału paliw alternatywnych i zrównoważonych oraz innowacyjnych i sprawniejszych systemów napędu i systemów operacyjnych, w tym infrastruktury paliwowej i ładowania; na optymalizacji planowania i wykorzystania infrastruktury przy użyciu inteligentnych systemów transportowych, logistyki i inteligentnego wyposażenia, a także na intensywniejszym zastosowaniu zarządzania popytem i korzystaniu z transportu publicznego i bezsilnikowego oraz łańcuchów intermodalnej mobilności, w szczególności w obszarach miejskich. Wspierać się będzie innowacje służące zapewnieniu niskich lub zerowych emisji we wszystkich rodzajach transportu.

(b) Usprawniona mobilność, mniejsze zagęszczenie ruchu, większe bezpieczeństwo i ochrona


Celem jest pogodzenie rosnących potrzeb w zakresie mobilności z poprawą płynności transportu poprzez innowacyjne rozwiązania w zakresie spójnych, intermodalnych, sprzyjających integracji, dostępnych, przystępnych cenowo, bezpiecznych, zdrowych i solidnych systemów transportowych.
Działania mają skupiać się na ograniczeniu zagęszczenia ruchu, poprawie dostępności i interoperacyjności oraz wyjściu naprzeciw wyborom pasażerów i potrzebom użytkowników poprzez opracowanie i promowanie zintegrowanego transportu „od drzwi do drzwi”, zarządzania mobilnością i logistyki; na zwiększeniu intermodalności i zastosowaniu rozwiązań w zakresie inteligentnego planowania i zarządzania oraz na znacznym ograniczeniu wypadków oraz wpływu zagrożeń dla bezpieczeństwa.

(c) Wiodąca pozycja europejskiego przemysłu transportowego na świecie


Celem jest wzmocnienie konkurencyjności i poprawa wyników europejskiego przemysłu produkcji sprzętu transportowego i powiązanych usług (w tym procesów logistyki, utrzymania, naprawy, modernizacji i recyklingu) przy jednoczesnym utrzymaniu wiodącej pozycji Europy w określonych dziedzinach (jak np. aeronautyka).
Działania mają skupiać się na rozwoju nowej generacji innowacyjnych środków transportu lotniczego, wodnego i lądowego, zapewnieniu zrównoważonej produkcji innowacyjnych systemów i urządzeń oraz przygotowaniu gruntu dla przyszłych środków transportu poprzez prace nad nowatorskimi technologiami, koncepcjami i projektami, nad inteligentnymi systemami kontroli i interoperacyjnymi normami, wydajnymi procesami produkcji, innowacyjnymi usługami i procedurami certyfikacji, krótszym czasem rozwoju i ograniczonymi kosztami w cyklu życia, bez uszczerbku dla bezpieczeństwa eksploatacyjnego i ochrony.

(d) Społeczno-gospodarcze i behawioralne badania naukowe oraz wybiegające w przyszłość działania związane z kształtowaniem polityki


Celem jest wsparcie usprawnionego kształtowania polityki, koniecznego dla promowania innowacji i sprostania wyzwaniom dotyczącym transportu oraz powiązanym potrzebom społecznym.
Działania mają skupiać się na lepszym poznaniu społeczno-gospodarczych oddziaływań, tendencji i perspektyw związanych z transportem, w tym kształtowania się zapotrzebowania w przyszłości, oraz na zapewnieniu decydentom bazy faktograficznej i analiz. Uwzględnione zostanie także upowszechnianie wyników tych działań.