Zapobieganie zagrożeniu wrogim atakiem jądrowym
Jednym z największych zagrożeń bezpieczeństwa, z którym musi obecnie zmierzyć się społeczeństwo, są ataki terrorystyczne związane z użyciem materiałów jądrowych, na przykład w postaci brudnej bomby lub broni jądrowej. Nie jest to zagrożenie wyłącznie teoretyczne. Organizacje terrorystyczne przemycają specjalne materiały jądrowe (SNM, Special Nuclear Materials) w coraz bardziej wyrafinowany sposób, a zagrożenie jest bardzo realne. W rzeczywistości od 1993 do 2015 roku organy potwierdziły 2922 incydentów związanych z przemytem materiałów jądrowych przez granice międzynarodowe, z których 188 miało miejsce tylko w 2015 r. Aby ułatwić walkę z tym rosnącym zagrożeniem, w ramach finansowanego ze środków UE projektu NESPINT opracowywany jest innowacyjny detektor SNM. Po ukończeniu prac detektor NESPINT będzie umożliwiał rozpoznawanie materiałów jądrowych przemycanych w bagażu lub kontenerze, przyczyniając się tym samym do znacznego zwiększenia poziomu bezpieczeństwa na granicach i lotniskach. Od pomysłu do prototypu Na tym wczesnym etapie projektu naukowcy pomyślnie opracowali działający prototyp detektora NESPINT i przetestowali go w środowisku operacyjnym. Ponadto badacze przygotowali realistyczny plan biznesowy, oszacowali całkowity rynek oraz dostępny rynek możliwy do obsłużenia, przeanalizowali ryzyko techniczne i finansowe związane z projektem, upewnili się, że prototyp spełnia wymagania norm międzynarodowych i promowali projekt podczas różnych wydarzeń międzynarodowych. Według koordynatora projektu, Giacomo Manessiego, jednym z wyzwań, z którymi naukowcy musieli zmierzyć się na tym etapie, było znalezienie odpowiedniego środowiska testowego. „Do testowania detektora niezbędne jest zapewnienie realistycznych warunków, co z kolei wymaga użycia SNM” – mówi. „SNM obowiązuje wiele surowych przepisów ograniczających możliwość ich użycia, transportu i posiadania. Nasza praca musiała być koordynowana przez państwowe agencje ds. bezpieczeństwa”. Jednocześnie naukowcy musieli upewnić się, że system detektora nie wydłuża czasu kontroli ani nie wprowadza dodatkowych czynności w skomplikowanym procesie kontroli bezpieczeństwa. Z tego względu detektor NESPINT został zaprojektowany w taki sposób, aby wysyłać dyskretny alarm do odpowiednich organów, które mogą usunąć oznaczony bagaż bez zakłócania normalnego przepływu pasażerów i bagażu przez kontrolę bezpieczeństwa. Wczesne powstrzymywanie SNM Najważniejszy wynik projektu, nad którym nadal trwają prace, to wprowadzenie innowacyjnego detektora do użytku w portach, na lotniskach i na granicach międzynarodowych w celu wykrywania SNM przemycanego w bagażu przez terrorystów i przestępców. Po ukończeniu prac detektor NESPINT zostanie zintegrowany z tradycyjnymi rentgenowskimi systemami kontroli i zainstalowany na wielu europejskich lotniskach oraz na granicach UE – w szczególności wzdłuż granicy w pobliżu Środkowego Wschodu oraz byłych republik ZSRR, gdzie ma miejsce najwięcej incydentów związanych z przemytem. „Zapewniając dostęp do wyników w ciągu kilku sekund, detektor NESPINT odegra kluczową rolę w globalnych działaniach mających na celu zatrzymanie nielegalnego handlu materiałami jądrowymi” – mówi Manessi. „Ponadto ze względu na to, że nielegalny handel SNM jest bezpośrednio powiązany z potencjalnym przygotowywaniem ataku terrorystycznego, detektor ten usuwa u podstaw surowce niezbędne do planowania takiego ataku, dlatego zmniejsza prawdopodobieństwo ataku”. Projekt wchodzi w drugi etap, a badacze szukają potencjalnie zainteresowanych europejskich firm partnerskich w celu umożliwienia integracji detektora z tradycyjnym ręcznym skanerem rentgenowskim bagażu. Jednocześnie naukowcy współpracują z portami i lotniskami jako potencjalnymi użytkownikami końcowego systemu oraz rozważają możliwość rozszerzenia zastosowań systemu o kontrolę przesyłek w miejscach przeładunku towarów.
Słowa kluczowe
NESPINT, terroryzm, materiały jądrowe, specjalne materiały jądrowe (SNM, Special Nuclear Materials), bezpieczeństwo
