Mikroorganizmy pomagają w walce z zanieczyszczeniem środowiska
Zespołom finansowanych ze środków Unii Europejskiej projektów BIOSYSMO(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i MIBIREM(odnośnik otworzy się w nowym oknie) przyświeca wspólny cel - zrównoważona remediacja skażonych środowisk z pomocą mikroorganizmów. W dniach 19 i 20 marca 2025 roku partnerzy obu projektów zorganizowali wspólne spotkanie, którego celem było wypracowanie sposobów współpracy pozwalających na rozwój bioremediacji, by stała się niezależnym i samodzielnym rozwiązaniem problemu zanieczyszczenia środowiska. W ramach wydarzenia badacze skupieni wokół projektów BIOSYSMO i MIBIREM zaprezentowali studia przypadków, nowe technologie i zróżnicowane strategie wykorzystania wypracowanych rozwiązań. Prezentacje koncentrowały się na rozwoju i zastosowaniu zaawansowanych konsorcjów mikrobiologicznych - zbiorowisk dwóch lub kilku grup bakterii oraz drobnoustrojów żyjących w symbiozie, a także podejść wieloomicznych i biologii systemów jako sposobu na osiągnięcie bardziej przewidywalnej i niezawodnej remediacji mikrobiologicznej. Badacze położyli także nacisk na wspólne wysiłki na rzecz opracowania systemów wspomagania decyzji, zwiększenia zaangażowania interesariuszy oraz dostosowania praktyk bioremediacji do unijnych przepisów i strategii. „Najważniejszy wniosek wypływający z tego spotkania dotyczył znaczenia rozwoju narzędzi cyfrowych”, jak czytamy w komunikacie prasowym(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opublikowanym na stronie projektu BIOSYSMO. „W tym względzie projekt BIOSYSMO koncentruje się na projektowaniu obliczeniowym i modelowaniu rozwiązań mikrobiologicznych na poziomie systemowym, z kolei zespół projektu MIBIREM jest zorientowany na praktyczne wykorzystanie rozwiązań i ich optymalizację do lokalnych warunków. Mocne strony obu projektów stanowią podstawę do wspólnego rozwoju systemów wspomagania decyzji, które łączą dane biologiczne, chemiczne i środowiskowe”. Oba zespoły przeanalizowały również możliwość utworzenia wspólnego repozytorium konsorcjów mikrobiologicznych i danych wieloomicznych w celu wsparcia wysiłków ukierunkowanych na normalizację, zapewnienie odtwarzalności i zwiększenie interoperacyjności między zestawami danych i modelami. W sesji poświęconej badaniom terenowym naukowcy omówili znaczenie weryfikacji strategii opartych na mikroorganizmach w rzeczywistych warunkach. Prelegenci przedstawili aktualne informacje na temat stanu badań terenowych, gotowości technologii oraz wyzwań związanych ze skalowalnością, heterogenicznością i ograniczeniami inżynieryjnymi.
Wspólne studium przypadku
Drugi dzień wydarzenia poświęcony był studium przypadku dotyczącego heksachlorocykloheksanu, czyli substancji, nad której remediacją pracują oba projekty. „W ramach sesji prelegenci opisali skoordynowane wysiłki ukierunkowane na badanie ścieżek rozkładu oraz ocenę działania drobnoustrojów w zanieczyszczonych obszarach na terenach Hiszpanii, Włoch i Niemiec”. Uczestnicy podzielili się z zebranymi gośćmi swoimi spostrzeżeniami na temat doświadczeń prowadzonych na obszarze przemysłowym Sabiñánigo w Hiszpanii, gdzie występuje dobrze udokumentowane zanieczyszczenie heksachlorocykloheksanem. Tamtejsze prace skupiają się na selekcji drobnoustrojów, zwiększaniu stabilności społeczności i ocenie osiągów w warunkach specyficznych dla danego obszaru. Badacze zaprezentowali także działania uzupełniające prowadzone na obszarach skażonych tą substancją chemiczną we Włoszech i Niemczech. Omawiane zagadnienia obejmowały spadek wydajności w wyniku kriokonserwacji, obiecujące działanie technik immobilizacji oraz możliwość połączenia danych genomowych i microbiology(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (kulturomiki) w celu projektowania bardziej efektywnych konsorcjów mikrobiologicznych. Badacze zwrócili także uwagę na problemy dotyczące przepisów, którym stawiają czoła oba projekty, a także na potrzebę opracowania znormalizowanych zestawów starterów qPCR(odnośnik otworzy się w nowym oknie), jednolitych protokołów monitorowania i silniejszego dialogu pomiędzy środowiskiem akademickim i decydentami. Uczestnicy spotkania podkreślali wzajemne korzyści, jakie mogą odnieść projekty BIOSYSMO (BIOremediation systems exploiting SYnergieS for improved removal of Mixed pOllutants) oraz MIBIREM (MIBIREM – Toolbox for Microbiome based Remediation) dzięki dalszej współpracy. „Zespoły obu projektów zobowiązały się do dalszej współpracy w zakresie wymiany danych, opracowywania zestawów narzędzi i dostosowania rozwiązań do wymogów regulacyjnych, kładąc podwaliny pod pozycjonowanie bioremediacji opartej na mikroorganizmach jako niezawodnego, pewnego i skalowalnego rozwiązania w ramach europejskiej polityki ochrony środowiska”, czytamy w komunikacie prasowym. Więcej informacji: strona projektu BIOSYSMO(odnośnik otworzy się w nowym oknie) strona projektu MIBIREM(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
