Korzyści z uprawy wodorostów
Od wieków wodorosty są wykorzystywane w medycynie tradycyjnej oraz jako element diety. Obecnie wodorosty morskie i ekstrakty z tych roślin można znaleźć w zróżnicowanych produktach, w tym między innymi w żywności, dodatkach do żywności, paszach dla zwierząt, lekach, kosmetykach, nawozach, biostymulatorach roślinnych, biomateriałach i biopaliwach. W latach 2000–2018 światowa produkcja wodorostów wzrosła ponad trzykrotnie, z 10,6 do 32,4 miliona ton, a szacunkowa wartość tego rynku wynosi obecnie 11 miliardów euro. I choć wzrost produkcji wodorostów w Azji Południowo-Wschodniej zwolnił w ostatnich kilku latach, to hodowla wodorostów w innych częściach świata nadal staje się coraz bardziej popularna. Europa z zainteresowaniem przygląda się temu zrównoważonemu produktowi morskiemu. Unijny projekt IntegraSea skupiał się na tym, jak wykorzystywać wodorosty morskie pochodzące z upraw do łagodzenia eutrofizacji i jak zapobiegać z ich pomocą szkodliwym zakwitom mikroglonów (ang. harmful microalgal bloom, HAB). „Składniki odżywcze pochodzące z odpadów rybnych trafiające do akwakultury mogą być szkodliwe dla otaczającego środowiska, a także dla ryb hodowlanych. Jednym ze sposobów rozwiązania tego problemu jest uprawa wodorostów, które wykorzystają te składniki do budowy biomasy, skutecznie usuwając je z wody”, wyjaśnia Raquel Quintã stypendystka działania „Maria Skłodowska -Curie” w Portugalskim Instytucie Morza i Atmosfery (IPMA) w Lizbonie.
Allelopatia i bioremediacja w jednym
Allelopatia to określenie chemicznego hamowania rozwoju jednego organizmu przez drugi poprzez uwalnianie do środowiska substancji działających jako inhibitory wzrostu. W ramach projektu IntegraSea zbadano potencjał allelopatyczny kilku gatunków wodorostów jako inhibitorów wzrostu toksycznych mikroalg. W ramach projektu opracowano i zoptymalizowano techniki wysiewu kilku lokalnych gatunków wodorostów, które choć nie są jeszcze uprawiane, mają wysoki potencjał komercyjny. Właściwe dla wodorostów wchłanianie produktów ubocznych oznacza też, że rośliny te utrzymują otaczające wody w czystości, co prowadzi do skutecznej i naturalnej bioremediacji. Morska część prób odbywała się w Olhão, w pilotażowym obszarze wykorzystywanym na potrzeby akwakultury, gdzie była prowadzona przy współpracy z firmą Armona Fish Farms. Dzięki niej twórcy projektu IntegraSea zdołali uzyskać linki z pofragmentowaną plechą w „wylęgarni” i przenieść je do obszarów hodowli. „Prowadzimy próby hodowania wodorostów w morzu i na lądzie, aby opracować najlepsze metody uprawy tych gatunków, ze szczególnym uwzględnieniem znanych problemów związanych z lokalnymi warunkami oceanograficznymi i środowiskowymi”, zauważa Quintã. Dodaje, że prace nad bioremediacją za pomocą wybranych gatunków wodorostów i ich potencjałem allelopatycznym prowadzone w kontekście problemu z toksycznymi mikroalgami przyniosły obiecujące wyniki.
Opłacalna, czystsza akwakultura
„Projekt IntegraSea może stanowić naturalne rozwiązanie nawracającego problemu dzięki możliwości zmniejszenia ilości odpadowych składników odżywczych i przestojów spowodowanych wysokim poziomem toksyczności u przeznaczonych do zebrania małż”, wyjaśnia Quintã. Podczas trwania projektu udało się wykazać, że jeśli chodzi o integrację organizmów o różnych poziomach troficznych w tym samym systemie akwakultury w procesie określanym nazwą IMTA, hodowla alg może odgrywać istotną rolę. Jak podkreśla Quintã, badania nad nowymi, lokalnymi gatunkami i lepsze zrozumienie zróżnicowanych warunków, w jakich działają hodowcy, stanowią źródło wiedzy niezbędnej do opracowania i wdrożenia skutecznych rozwiązań, które nie będą mieć niekorzystnego wpływu na wody. Zespół wie, że aby rozwiązanie to stało się atrakcyjne rynkowo, należy zbadać, czy zaobserwowany efekt można wykorzystać w projekcie pilotażowym na dużą skalę. To zasadniczy krok w tych działaniach. „Wykorzystywanie wodorostów morskich to niesamowita okazja, ponieważ mamy dążyć do rozwoju akwakultury jako branży przemysłowej. Jeśli uda się nam znaleźć sposób na zrównoważone czyszczenie zasobów, będziemy mogli mówić o prawdziwym przełomie”, stwierdza Quinta.
Słowa kluczowe
IntegraSea, wodorosty, bioremediacja, IMTA, szkodliwe zakwity mikroglonów, HAB, allelopatia, akwakultura
