Nowe metody oceny zanieczyszczenia mórz plastikiem
Zanieczyszczenie mórz i oceanów tworzywami sztucznymi to problem środowiskowy i polityczny wymagający pilnego rozwiązania. Wraz ze wzrostem świadomości tego, że mikroskopijne fragmenty mogą stanowić zagrożenie dla organizmów i całych ekosystemów, pojawiły się apele o podjęcie działań. Jednak ważnym punktem wyjścia do rozwiązania tego problemu jest zrozumienie jego faktycznej skali. „Do tej pory brakowało znormalizowanych metod określania ilości tworzyw sztucznych zalegających w wodach morskich”, wyjaśnia Ricardo Beiras z Uniwersytetu w Vigo(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Hiszpanii, koordynator projektu LABPLAS(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Utrudnia to porównywanie i łączenie różnych badań oraz dokładne określenie celów, na których powinny się skupiać działania”.
Zbieranie mikrodrobin plastiku
Z myślą o rozwiązaniu tego problemu w ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu LABPLAS zajęto się opracowaniem i standaryzacją nowych metod zbierania, pomiaru i oceny zanieczyszczenia mikroplastikiem obecnego w środowisku. Skuteczność opracowanych w ten sposób metodologii i narzędzi została następnie przetestowana w warunkach morskich, a także w środowiskach słodkowodnych, takich jak rzeki i zbiorniki wodne. W pierwszej kolejności zespół projektu zidentyfikował nowe, nadające się do zastosowania metody pobierania próbek mikroplastiku, w znaczący sposób ulepszając te techniki. Potencjalnie najbardziej niebezpieczne są cząsteczki na tyle drobne, że mogą wnikać i akumulować się w żywej tkance. Większość mikrodrobin plastiku wyłowionych za pomocą konwencjonalnych narzędzi, takich jak sieci planktonowe, ma zwykle rozmiar przekraczający 100 mikronów, co odpowiada mniej więcej średnicy ludzkiego włosa. W ramach projektu LABPLAS opracowano systemy pomp i filtrów zdolne do wychwytywania cząstek nawet tak małych, jak 10 mikronów. Ulepszenia, jakich dokonano w metodach i instrumentach, w niedalekiej przyszłości prawdopodobnie doczekają się odpowiednich patentów. „Laboratoria zaangażowane w projekt opracowały również metody poprawiające wykrywanie różnych polimerów, a następnie ujednoliciły swoje oceny”, mówi Beiras.
Ocena rozprzestrzeniania się mikroplastiku
Kolejnym istotnym celem projektu LABPLAS było opracowanie nowych sposobów na dokładniejszy pomiar rozprzestrzeniania się mikroplastiku i jego potencjalnego wpływu. Za przykład mogą posłużyć praktyczne narzędzia obliczeniowe, które zostały opracowane przez zespół na potrzeby mapowania obszarów najbardziej zanieczyszczonych tworzywami sztucznymi. Pilotażowe badania technik opracowanych w ramach projektu doprowadziły do interesujących wniosków. Ustalono, że niektóre rodzaje mikroplastiku gromadzą się w ujściach rzek, a także w zbiornikach wodnych. „Odkrycia te mogą pomóc w lepszym ukierunkowaniu polityki w zakresie prewencji”, dodaje Beiras. „W przypadku większości raportów po prostu podawana jest liczba mikrodrobin plastiku, zamiast pomiaru ich masy. Nie jest to zbyt użyteczne na potrzeby tak zwanej oceny ryzyka środowiskowego, czyli próby przewidzenia wpływu mikroplastiku na ekosystemy”.
Skuteczna walka z zanieczyszczeniem plastikiem
Zespół projektu pracuje również nad standaryzacją nowych metod oceny potencjalnego wpływu mikroplastiku na organizmy i środowisko. „Problem z tworzywami sztucznymi nie leży w samym polimerze, ale raczej w dodatkach chemicznych, które są stosowane w celu nadania mu elastyczności, barwy bądź odporności na temperaturę”, wyjaśnia Beiras. „To jest to, co powinniśmy monitorować. Musimy zacząć stosować bardziej kompleksową analizę tych dodatków, zanim trafią one na rynek”. Konsorcjum projektu LABPLAS skupiło się również na biodegradowalności tworzyw sztucznych, przy czym zespół projektu dążył do wdrożenia znormalizowanych ocen w tym zakresie. Niestety, faktem jest, że całkowity rozkład niektórych tworzyw sztucznych, które są nazywane biodegradowalnymi, w naturze jest tak naprawdę trudny. Podsumowując, w ramach projektu podkreślono potrzebę standaryzacji skutecznych procedur w zakresie zbierania, pomiaru i oceny. Pomoże to wyposażyć decydentów w dowody naukowe potrzebne im do podjęcia skutecznych działań ukierunkowanych na walkę z zanieczyszczeniem plastikiem(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
