Współpraca badawcza motorem zrównoważonego zarządzania glebą
Żyzne i produktywne gleby są niezbędne do zapewnienia stabilnych dostaw żywności, a także dostarczania innych cennych produktów rolnych, takich jak drewno i biomasa. Zdrowa gleba nie tylko podtrzymuje różnorodność biologiczną, ale także działa jako największy magazyn węgla na lądzie. „W rezultacie obecnie prowadzi się wiele badań nad glebą”, wyjaśnia koordynatorka programu EJP SOIL(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Claire Chenu z Narodowego Instytutu Badawczego Rolnictwa, Żywności i Środowiska(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (INRAE) we Francji. „Wyzwaniem na poziomie UE i globalnym było to, że wiele z tych badań było rozproszonych, a koordynacja niektórych krajów pozostaje słaba”. Chenu zauważa także, że chociaż gleba jest uwzględniana w wielu politykach, w tym w Wspólnej Polityce Rolnej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (WPR), to brakuje przepisów, które naprawdę stawiałyby ochronę gleby na pierwszym miejscu.
Koordynacja europejskich badań gleby rolniczej
Projekt EJP SOIL ma zatem na celu skoordynowanie sił badawczych w Europie w zakresie zarządzania glebami rolnymi. Osiągnięto to poprzez szereg działań obejmujących zwiększenie wymiany i rozpowszechniania informacji o glebie oraz szkolenie młodych naukowców. Łącznie zaangażowane były 44 instytuty i uniwersytety. Jednym z najważniejszych sukcesów było ustanowienie podstawowych ocen aktualnej sytuacji w zakresie gleb rolnych, takich jak szacunki potencjału sekwestracji dwutlenku węgla w glebie lub istniejące krajowe systemy monitorowania gleby. Dane dotyczące gleby zostały zebrane na poziomie krajowym, zharmonizowane i udostępnione na stronie internetowej projektu(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Ta międzynarodowa współpraca okazała się bardzo skuteczna”, mówi Chenu. „Zbudowaliśmy bazy danych i wygenerowaliśmy wyniki badań, które są dostępne dla każdego. Dostępny jest katalog(odnośnik otworzy się w nowym oknie) metadanych, w którym można znaleźć linki do krajowych baz danych i wyników projektów“.
Krajowe centra interesariuszy poświęcone glebie
W ramach projektu powołano także komitety interesariuszy w każdym z 24 zaangażowanych krajów. „Ministerstwa w każdym z tych krajów wyznaczyły instytut badawczy lub uniwersytet do udziału w EJP SOIL”, dodaje Chenu. „Dało nam to bardzo silne umocowanie na poziomie krajowym”. W krajach uczestniczących w projekcie powstały także krajowe centra interesariuszy, w skład których weszli naukowcy, rolnicy, firmy spożywcze, obywatele, organizacje pozarządowe, decydenci polityczni i organy regulacyjne. Unijna platforma Mission Soil(odnośnik otworzy się w nowym oknie) przejęła obecnie koncepcję krajowych centrów, jako grup lustrzanych, które pomogą zadbać o utrzymanie operacyjnego i skutecznego zaangażowania interesariuszy. Mission Soil ma na celu wspieranie zrównoważonego gospodarowania gruntami i zarządzanie glebą na obszarach miejskich i wiejskich poprzez pokazy i podnoszenie świadomości.
Znaczący wpływ na przepisy dotyczące gleby
Projekt EJP SOIL przyczynił się także do rozwoju odpowiednich polityk europejskich, które zostały wprowadzone w trakcie jego realizacji. Polityki te obejmowały inicjatywy dotyczące pochłaniania dwutlenku węgla i technik węglochłonnych, a także proponowaną dyrektywę w sprawie monitorowania gleby i jej odporności. „Wywarliśmy duży wpływ na politykę”, mówi Chenu. „Ustanowione przez nas krajowe wskaźniki bazowe dotyczące gleby zostały wykorzystane do opracowania dyrektywy w sprawie gleb. Przy każdej okazji reagowaliśmy także na bieżące konsultacje polityczne”. W 2024 r. konsorcjum projektu zostało także poproszone o podjęcie się roli grupy zadaniowej, pomagającej państwom członkowskim w testowaniu protokołu pobierania próbek gleby zaproponowanego w nowym prawie. „Aby móc pracować jako grupa zadaniowa, potrzebny jest silny zespół”, mówi Chenu. „Obserwuję, że wielu naukowców z naszego programu łączy siły, aby ubiegać się o realizację nowych projektów, co świadczy o trwałości stworzonej przez nas sieci”.
