Zindywidualizowany sposób określania zdolności do prowadzenia pojazdów
Europejskie drogi bywają niebezpieczne. Według statystyk w 2024 r. w wypadkach drogowych w UE zginęło 19 800 osób, a wiele innych zostało poważnie rannych. Chociaż nowe technologie sprawiają, że prowadzenie pojazdów jest coraz bezpieczniejsze, ostatecznie samochód jest tak bezpieczny, jak jego kierowca. „Prowadzenie samochodu jest złożonym i dynamicznym zadaniem i istnieje wiele czynników, które mogą tymczasowo wpływać na zdolność do bezpiecznej jazdy” — mówi Marteyn van Gasteren, kierownik ds. badań i innowacji w międzynarodowych projektach w Centrum Technologicznym ITCL(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Jednym z tych czynników jest zmęczenie. W rzeczywistości prawie połowa wszystkich kierowców zajmujących się przewozem długodystansowym zgłasza, że w pewnym momencie prawie zasnęła za kierownicą. Aby ograniczyć to ryzyko, UE obecnie wymaga, aby wszystkie nowe pojazdy były wyposażone w systemy ostrzegania o senności i spadku poziomu uwagi kierowcy. „Problem polega na tym, że wiele z tych systemów nie uwzględnia znaczących różnic w stylach jazdy” — wyjaśnia Van Gasteren. „Brakuje im również wspólnego kryterium określającego, co stanowi senność lub zmęczenie oraz jak należy je mierzyć”. Tutaj pojawia się projekt FITDRIVE(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Koordynowany przez ITCL, finansowany ze środków UE projekt opracowuje innowacyjne rozwiązanie do oceny zdolności do prowadzenia pojazdów.
Ograniczanie ryzyka dla kierowcy, a nie stylu jazdy
Według Van Gasterena kluczem do określenia zdolności do prowadzenia pojazdów jest zminimalizowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa ruchu drogowego związanych z prowadzeniem pojazdu, przy jednoczesnym poszanowaniu stylu życia kierowcy zawodowego i niezależności w zakresie mobilności związanej z pracą. W poszukiwaniach tej równowagi projekt najpierw stworzył profile specyficzne dla kierowców. „Projekt FITDRIVE wykorzystuje techniki uczenia maszynowego do analizy zachowania kierowcy na przestrzeni tysięcy przejechanych kilometrów” — zauważa Van Gasteren. Na podstawie tych zebranych danych rozwiązanie FITDRIVE opracowuje profil, mówiący o tym, co stanowi „typowe” zachowanie danego kierowcy. Gdy profil jest już zdefiniowany sztuczna inteligencja (AI) może wykrywać „nietypowe“ zachowanie w trakcie jazdy i powiązać je z prawdopodobnymi przyczynami, takimi jak zmęczenie, zażycie narkotyków lub inne zaburzenia poznawcze. Poziomy zdolności prowadzenia pojazdów mogą być przesyłane do organów administracji drogowej, które mogą wykorzystać te dane do oceny, które pojazdy należy zatrzymać, co zwiększy skuteczność kontroli drogowych i skróci czas przestojów dla firm przewozowych. Jak dodaje Van Gasteren: „Dzięki dostosowaniu wykrywania do konkretnego kierowcy możemy też dostosować nasze reakcje, tym samym zmniejszając rzeczywiste zagrożenia bez ograniczania stylu jazdy”.
Na drodze ku niemal zerowej liczbie zgonów i obrażeń
W ramach projektu opracowano nie tylko system oceny zdolności do prowadzenia pojazdu, ale wykazano również, że działa. Po zaledwie 30 dniach nienadzorowanego uczenia sztucznej inteligencji w pilotażowych samochodach dostawczych i ciężarowych system FITDRIVE był w stanie wykrywać stany kierowcy z 84% dokładnością. Co więcej, w ramach projektu udało się skorelować te dane o pojazdach z danymi biofizycznymi kierowcy, dzięki czemu można mierzyć stan kierowcy bez inwazyjnych czujników, takich jak kamery lub urządzenia do noszenia na ciele. Dane pilotażowe są już przechowywane w repozytorium Zenodo(odnośnik otworzy się w nowym oknie), a wkrótce pojawią się w otwartym dostępie, umożliwiając branży motoryzacyjnej integrację koncepcji FITDRIVE z jej własnymi zaawansowanymi systemami wspomagania kierowcy. Przedstawiono również wyniki projektu dotyczące zmęczenia kierowców Parlamentowi Europejskiemu, co przybliża uczynienie zdolności do prowadzenia pojazdu kluczowym elementem nowych zasad dotyczących prawa jazdy w UE. „Jestem przekonany, że rozwiązanie FITDRIVE będzie odgrywać kluczową rolę w przybliżeniu UE do celu, jakim jest zmniejszenie prawie do zera wypadków skutkujących śmiercią i obrażeniami na drodze” — podsumowuje Van Gasteren.
