Nowa technologia nadzieją na lepsze szczepionki dla bydła
Wirus BVD (BVDV) wpływa niekorzystnie na produktywność i reprodukcję stad. Brak metod umożliwiających systematyczne zwalczenie BVDV sprawił, że BVD stała się chorobą endemiczną, przy czym prawie 50% bydła jest narażone na kontakt z wirusem. Zmienne lub niewykrywalne objawy kliniczne, a także zmienność genetyczna wirusa, uporczywe infekcje oraz tropizm wirusa wobec komórek układu odpornościowego stanowią poważne wyzwanie dla strategii kontroli choroby. Szczepienia mogą skutecznie zapobiegać ostrym zakażeniom ogólnoustrojowym i zwiększać wydajność reprodukcyjną poprzez ochronę płodu. Chociaż żywe szczepionki atenuowane są dostępne od ponad 50 lat, zapadalność na BVD pozostaje wysoka, co podkreśla potrzebę udoskonalenia szczepionek. W ramach finansowanego ze środków UE projektu BoVLP-BVD zaproponowano opracowanie nowej szczepionki rekombinowanej z użyciem opatentowanej technologii wykorzystującej cząstki wirusopodobne (VLP). Aby szczepionka ta była skuteczna, musi mieć szerokie spektrum działania oraz być niedroga i bezpieczna. Technologia VLP „VLP są pustymi strukturami bez DNA, zatem nie ma ryzyka replikacji wirusa. Naśladują jednak prawdziwe wirusy, ponieważ mogą wywołać reakcję immunologiczną”, wyjaśnia koordynator projektu dr Luis Ruiz. Na podstawie antygenów skojarzonych z patologią VLP można wytworzyć nanocząstki chimeryczne zdolne do wywoływania odpowiedzi humoralnej lub komórkowej. „Ważnym atrybutem technologii jest to, że szczepionka jest oznaczona, co pozwala na odróżnienie zwierząt, które zostały zaszczepione, od tych, które są zakażone. Jako taka jest idealnym instrumentem do zarządzania chorobami bydła w kampaniach o zasięgu terytorialnym”, kontynuuje dr Ruiz. Z punktu widzenia produkcji jest ona opłacalna i bezpieczna, ponieważ nie zawiera żywego wirusa. Co ważne, technologię VLP można wykorzystać do opracowania szczepionek dla ludzi. Poza brakiem potencjalnych działań niepożądanych szczepionki VLP cechują się wysoką elastycznością, a ponadto mogą być wzbogacone przy użyciu różnych determinantów antygenowych, a także połączone w preparaty zawierające różne antygeny (komórkowe, humoralne lub oba). Kolejna faza opracowywania szczepionki przeciwko BVD Partnerzy BoVLP-BVD potwierdzili wykonalność komercyjną szczepionki, dokładnie definiując profil produktu docelowego i systematycznie badając jego potencjał rynkowy oraz przewidywane koszty. Zbadali różne peptydy pochodzące z białek BVDV i zidentyfikowali obiecujące antygeny dla szczepionek BVD, mogące zapewnić zupełnie inny mechanizm ochrony niż obecnie stosowane szczepionki. Naukowcy pracują nad nadającym się do testów prototypem, który spełniałby wymogi prawne i który mógłby zostać najpierw przebadany u zdrowych cieląt w celu potwierdzenia reakcji serologicznych na obecność wybranych antygenów. Następnym krokiem będzie wykorzystanie odpowiednich eksperymentalnych modeli zakażenia do oceny skuteczności i bezpieczeństwa szczepionki w kontrolowanych warunkach oraz zwiększenie skali produkcji. Biorąc pod uwagę zmniejszoną wydajność hodowli bydła i straty finansowe związane z BVD, szacuje się, że zastosowanie skutecznej szczepionki w krajach endemicznych BVDV powinno pozwolić zaoszczędzić setki milionów euro. Co ważne, na rynek trafi narzędzie umożliwiające kontrolowanie różnych chorób bez stosowania antybiotyków, minimalizując w ten sposób oporność na leki, która należy do najważniejszych problemów w dziedzinie zdrowia.
Słowa kluczowe
BoVLP-BVD, szczepionka, wirusowa biegunka bydła i choroba błon śluzowych (BVD), cząstka wirusopodobna (VLP), antygen