Podnoszenie kwalifikacji w zakresie efektywnego energetycznie budownictwa w Macedonii Północnej
Krajowy plan kwalifikacji obowiązujący w Macedonii Północnej powstał w ramach inicjatywy BUILD UP Skills, której celem jest zwiększenie świadomości fachowców z branży budowlanej w tym kraju na temat zapewniania efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE). Plan ten określa wymagane umiejętności, wskazuje dziedziny, w których u specjalistów występują pewne braki, a także stanowi zaproszenie do aktualizacji wiedzy podczas szkoleń dla wszystkich interesariuszy, którzy uważają, że tego potrzebują. Lokalny rynek boryka się z szeregiem utrudnień, takich jak brak trenerów i szkoleniowców czy niskie zapotrzebowanie na umiejętności w zakresie zapewniania efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE. Z tego powodu w ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu TRAINEE (TowaRd market-based skills for SuSSAINable Energy Efficient Construction) powstały szkolenia dotyczące priorytetowych umiejętności wymienionych w planie działania. Projekt przyczynił się też do utworzenia centrum wiedzy, które oprócz zapewnienia dostępu do szkoleń, oferuje także narzędzie internetowe dla właścicieli domów, pozwalające ocenić charakterystykę energetyczną ich budynku. Jest to pierwsze tego rodzaju rozwiązanie dostępne w regionie. „Podnoszenie świadomości miało tu zasadnicze znaczenie. Na przykład mimo że modelowanie informacji o budynku (BIM) stanowi chyba najważniejszą innowację w zakresie budownictwa, w Macedonii Północnej tego rodzaju rozwiązania były dotychczas praktycznie nieznane. Dlatego przygotowaliśmy szkolenie i propozycję polityki, która wprowadziłaby je na szczeblu krajowym”, mówi koordynatorka projektu Jadranka Arizankovska z Izby Gospodarczej Macedonii Północnej.
Kwalifikacje wzdłuż całego łańcucha wartości
Aby podnieść kwalifikacje pracowników w zakresie zapewniania efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE, zespół projektu przystąpił do aktualizacji planów dobrowolnego podnoszenia kwalifikacji opracowanych we wcześniejszych projektach inicjatywy BUILD UP Skills. Opracowano też proces uznawania wcześniej nabytej wiedzy dla kilku grup zawodowych: pracowników budowy, techników i inżynierów, architektów i projektantów, a także instalatorów systemów energetyki słonecznej i fotowoltaicznej. Następnie zespół projektu TRAINEE opracował dziewięć nowych tematów szkoleniowych dla tych grup. Nowy kurs BIM – dla praktyków, decydentów, budowniczych i producentów – korzysta z oprogramowania ACCA. To otwartoźródłowe narzędzie BIM zapewniające pełną interoperacyjność z innymi rozwiązaniami, poświadczone certyfikatem i zatwierdzone przez organ branżowy buildingSMART, dzięki czemu zapewnia jakość proponowanych rozwiązań oraz pozwala zagwarantować ich zrównoważony aspekt. Ścieżka, która miała prowadzić do uznania wcześniej nabytej wiedzy i potwierdzenia jej odpowiednim certyfikatem, została uruchomiona pilotażowo dla 11 zawodów. W szkoleniu wzięło udział 429 osób, z których 369 uzyskało certyfikat. Jednocześnie w postaci pilotażowej uruchomiono wszystkie dziewięć nowych programów szkoleniowych. W szkoleniach wzięło udział 234 osób, a 183 uzyskało stosowne certyfikaty. „Stwierdziliśmy, że najlepiej sprawdzają się krótkie sesje szkoleniowe prowadzone w małych grupach, liczących od 6 do 10 osób, podczas których teoria stanowi zaledwie niewielką część kursu, a całość jest organizowana w miejscu pracy uczestników”, stwierdza Arizankovska. Jednym z celów projektu było zwiększanie świadomości w zakresie efektywności energetycznej, dlatego zespół opracował też narzędzie internetowe z myślą o przygotowanym w czasie projektu centrum wiedzy. Umożliwia ono użytkownikom (właścicielom domów lub mieszkańcom) ocenę charakterystyki energetycznej budynku, a także oferuje pewne sugestie w zakresie możliwych ulepszeń.
Wyższa jakość w budownictwie, oszczędność energii i zwiększanie zatrudnienia
Centrum wiedzy, znajdujące się w Skopje w Instytucie Inżynierii w Macedonii, oferuje katalogi, które można wykorzystać podczas zaplanowanych szkoleń. Do tej pory uzgodniono 20 porozumień z firmami budowlanymi zainteresowanymi uczestnictwem swoich pracowników w szkoleniach. Aby jeszcze bardziej podnieść widoczność rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej i zwiększyć na nie popyt, w centrum zaimplementowano internetowy rejestr certyfikowanych pracowników i trenerów związanych z projektem. Spis ten oferuje opcje w zakresie przeszukiwania. „Nasza lista wzbudziła zainteresowanie władz, które planują wykorzystać ją jako podstawę przyszłego krajowego rejestru licencjonowanych instalatorów odnawialnych źródeł energii, zgodnego z dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii ”, dodaje Arizankovska. Centrum pracuje obecnie nad zapewnieniem oficjalnej weryfikacji szkoleń przez krajowe instytucje kształcenia osób dorosłych. Wyniki projektu stanowią też wkład w europejskie wysiłki podejmowane na rzecz standaryzacji kwalifikacji, takich jak określenie normy ISO 17024 dla profili zawodowych. Warto tu dodać, że projekt TRAINEE stanowi w Chorwacji, Grecji i Słowenii podstawę prac nad metodologią wzajemnego uznawania umiejętności między krajami i pilotażowego wdrożenia tego rozwiązania. „To jeszcze nie koniec pracy. Ciągle musimy promować możliwości, a zwłaszcza korzyści płynące z uznawania wcześniej nabytej wiedzy dla pracowników budowlanych. Wydaje się, że ten sektor jeszcze nie w pełni docenia takie podejście jako środek do uzyskania certyfikacji”, mówi Arizankovska. Zespół projektu TRAINEE będzie kontynuować pracę w ramach trwającego projektu SEEtheSkills, będącego częścią programu „Horyzont 2020”. Jego celem jest stymulowanie popytu na umiejętności budowlane w zakresie zwiększania efektywności energetycznej przez nowatorskie podejście „3W”, czyli zwiększenie widoczności, zapewnienie walidacji i wskazanie wartości.
Słowa kluczowe
TRAINEE, Macedonia Północna, modelowanie informacji o budynku, zrównoważenie, budownictwo, budynek, umiejętności, szkolenia, efektywność energetyczna, zasoby odnawialne