Monitorowanie gleb leśnych w Europie i inteligentne zarządzanie nimi
Gleby leśne są bogatym zasobem różnorodności biologicznej. Zachodzące w nich procesy i wysoce zróżnicowana fauna i flora (żywe organizmy) napędzają obieg składników odżywczych, przepływ węgla i gazów cieplarnianych oraz inne usługi ekosystemowe związane z glebą. Gleby leśne są obecnie w niewystarczającym stopniu uwzględniane w modelach obliczeniowych, scenariuszach klimatycznych, podejmowaniu decyzji dotyczących leśnictwa i polityce klimatycznej. Finansowany przez UE projekt HoliSoils(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wypełnił istotne luki dotyczące wpływu gospodarki leśnej i naturalnych zakłóceń na funkcjonowanie i odporność gleb. Wyniki przeprowadzonych w nim prac będą wspierać skuteczniejsze modelowanie, podejmowanie decyzji i polityki w celu łagodzenia zmiany klimatu i utrzymania dobrego funkcjonowania usług ekosystemowych.
Zharmonizowane ramy monitorowania gleb na potrzeby ogólnoeuropejskich spisów
„Opracowaliśmy zharmonizowane protokoły analiz mikrobiologicznych i przetestowaliśmy ich skuteczność w różnych typach lasów w Europie”, wyjaśnia koordynatorka projektu Raisa Mäkipää z Instytutu Zasobów Naturalnych w Finlandii(odnośnik otworzy się w nowym oknie). W szeroko zakrojonych eksperymentach terenowych zespół przeanalizował skład społeczności drobnoustrojów i biomasę drobnoustrojów glebowych, aktywność enzymów oraz oddychanie (szybkość, z jaką gleba uwalnia CO2 do atmosfery) w różnych typach lasów europejskich i praktykach gospodarki leśnej. Do kluczowych wyników należy wykazanie, że zarówno bakterie, jak i grzyby mają skład społeczności specyficzny dla danego miejsca. Mäkipää przekonuje jednak, że „biomasa drobnoustrojów glebowych wydaje się być ważniejszą zmienną wyjaśniającą oddychanie gleby niż społeczność drobnoustrojów”.
Określenie i weryfikacja skutecznych praktyk zarządzania glebami leśnymi
W Europie na gleby leśne duży wpływ mają praktyki gospodarki i pozyskiwania drewna, co oznacza, że w celu utrzymania zdrowia gleby potrzebne są inteligentne decyzje dotyczące użytkowania lasów. Organizmy glebowe są ponadto wrażliwe na suszę i zakłócenia, a im większy organizm, tym bardziej jest on wrażliwy. Lasy borealne to największy na świecie biom, tworzony przez gęste lasy iglaste w regionach o dużej szerokości geograficznej i mroźnych zimach. Zespół HoliSoils odkrył, że w lasach borealnych nawożenie azotem zwiększa biomasę grzybów, a także stabilizację węgla w glebie i oddychanie gleby. Gospodarowanie oparte na drzewostanach różnowiekowych na torfowiskach może poprawić hydrologię, która kontroluje tlenowe / beztlenowe procesy mikrobiologiczne gleby. Przerzedzenie drzewostanu może zwiększyć aktywność biologiczną gleby, jeśli sprzyja roślinności rosnącej pod okapem lasu i zwiększa produkcję ściółki, będącej głównym źródłem materii organicznej dla gleb leśnych. Zespół HoliSoils ustalił także, że w lasach śródziemnomorskich ryzyko pożaru można zmniejszyć poprzez spalanie zrębków (ścinanie i palenie drzew), a praktyka ta zmniejsza całkowitą ilość węgla zmagazynowanego w glebie, ale tworzy bardziej stabilne frakcje węgla organicznego w glebie (odrębne pule węgla), które magazynują węgiel przez dłuższy czas.
Zrównoważona klimatycznie gospodarka leśna a organizmy glebowe
Zespół HoliSoils zbadał stan gleb na poletkach testowych zlokalizowanych w różnych częściach Europy, od borealnych torfowisk po lasy śródziemnomorskie. Choć europejskie gleby leśne są ogólnie zdrowe, największe wyzwania zaobserwowano na zdegradowanych glebach torfowych, zakwaszonych glebach leśnych w Europie Środkowej i glebach dotkniętych pożarami lasów w Europie Południowej. „Opierając się na naszych testach podejść do gospodarki leśnej przyjaznej dla klimatu, można temu zaradzić poprzez praktyki obejmujące drzewostany mieszane zamiast monokultur, umiarkowane przerzedzanie, które może zmniejszyć ryzyko suszy, oraz gospodarowanie oparte na drzewostanach różnowiekowych na torfowiskach”, tłumaczy Mäkipää. Te obszerne informacje(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wykorzystano do powstania bazy danych GlobalFungi(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która pokazuje zmienność różnorodności grzybów w skali globalnej. „Opracowaliśmy także mapy właściwości gleb(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które mogą służyć do podejmowania decyzji i zostać zintegrowane z modelowaniem podatności i scenariuszami zmian klimatu w skali kontynentu”, mówi Mäkipää. Protokoły analiz mikroorganizmów glebowych mogą być stosowane przez państwa członkowskie UE w odniesieniu do proponowanych unijnych przepisów dotyczących monitorowania gleby. Ponadto opracowane i przetestowane metodologie oceny emisji dwutlenku węgla i gazów cieplarnianych w glebie przydają się ekspertom w zakresie raportowania emisji gazów cieplarnianych w sektorze użytkowania gruntów, zmian użytkowania gruntów i leśnictwa w UE. Projekt HoliSoils wnosi znaczący wkład w zdrową przyszłość europejskich gleb leśnych.
