Rozwój wiedzy na temat roślin w celu ochrony populacji kolibrów
Kolibry stanowią bardzo zróżnicowaną rodzinę ptaków, które często są stosunkowo mocno wyspecjalizowane i żywią się niemal wyłącznie nektarem. Dzięki temu odgrywają kluczową rolę w ekosystemach, zwłaszcza jako zapylacze. Szczególnie istotną rolę odgrywają w tropikalnych dżunglach i lasach Ameryki Południowej, gdzie zapylają rośliny na wyższych wysokościach, które są w stanie osiągać niemal niezależnie od warunków. „Istotnym wyzwaniem pozostaje gromadzenie informacji o tym, które kolibry zapylają jakie rośliny”, wyjaśnia Catherine Graham(odnośnik otworzy się w nowym oknie), koordynatorka projektu Ecol of interactions z ramienia Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań Lasów, Śniegu i Krajobrazu - WSL(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Różne rośliny przyciągają różne gatunki kolibrów”.
Gatunki kolibrów i ich rośliny
Projekt Ecol of interactions, którego realizację sfinansowano ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu zgłębienie powiązań między gatunkami kolibrów a konkretnymi roślinami. Dla badaczki projekt stanowił również okazję do oceny potencjalnego wpływu zmian środowiskowych na tak wyspecjalizowany gatunek. W tym celu badacze wybrali trzy górzyste regiony o odmiennej historii ewolucyjnej w Brazylii, Kostaryce i Ekwadorze. Stanowiska badawcze zostały rozmieszczone wzdłuż gradientu wysokości w celu lepszego zrozumienia znaczenia kolibrów. „W ramach realizacji projektu prowadziliśmy intensywną współpracę z lokalną ludnością”, zauważa Graham. „Wybraliśmy stanowiska badawcze o długości 1,5 kilometra, a w ich obrębie nasi partnerzy wskazali kwiaty, które prawdopodobnie były odwiedzane przez kolibry”. Były to zazwyczaj jasne kwiaty o długich kwiatostanach. Dzięki swoim długim dziobom i językom kolibry docierają do nektaru tam, gdzie nie mogą tego zrobić pszczoły. Następnie studenci i lokalni asystenci ustawili kamery i filmowali kwiaty, odwiedzając stanowiska badawcze co miesiąc przez pierwsze dwa lata prac. Wszystkie nagrania z kamer zostały następnie przeanalizowane przy użyciu sztucznej inteligencji.
Zróżnicowane regiony geograficzne i gradienty wysokości
Przeprowadzenie tych prac umożliwiło zespołowi zbudowanie imponującej bazy danych. „Zebraliśmy więcej danych niż jakikolwiek inny projekt badawczy”, mówi Graham. „Wciąż jednak zauważamy pewne luki i braki w danych ze względu na to, że obszary tropikalne są niezwykle zróżnicowane. Mimo to byliśmy w stanie przyjrzeć się bliżej dużym regionom geograficznym i przeprowadzić badania na różnych wysokościach, badając dynamikę czasową na poziomie lokalnym”. W ramach projektu zespół odkrył nowe gatunki roślin, które zostały zebrane i wysłane do Ekwadoru. Badacze zebrali także i przeanalizowali dane dotyczące różnych cech roślin. Następnie dopasowali cechy roślin i kolibrów, starając się opracować pełniejszy obraz tych interakcji w różnych regionach. Zespołowi udało się potwierdzić, że długość kwiatu często bywa skorelowana z długością dzioba konkretnego gatunku kolibra. „Odkryliśmy również, że roślinom kwitnącym w regularnych odstępach czasu towarzyszą zwykle bardziej stabilne społeczności kolibrów, co wskazuje, że zarówno rośliny, jak i kolibry ewoluowały w czasie”, dodaje Graham.
Interakcje gatunków ze swoim otoczeniem
Dzięki badaniom naukowcy zyskali nową wiedzę na temat interakcji różnych gatunków ze swoim otoczeniem, która przełoży się w istotny sposób na ukierunkowane i przede wszystkim skuteczne strategie ochrony przyrody. „Wiedza na temat istotnych roślin oznacza także to, że wiemy teraz, jakie rośliny należy sadzić na przykład w ramach rekultywacji obszarów”, wyjaśnia Graham. Wszystkie dane zebrane w ramach projektu zostały udostępnione lokalnym partnerom. W Ekwadorze organizacja pozarządowa prowadzona przez kobiety ze społeczności górskiej zaczęła sprzedawać rośliny, które przyciągają kolibry, wspierając w ten sposób różnorodność biologiczną, jednocześnie pobudzając lokalną gospodarkę. Badacze opublikowali także szereg artykułów naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), wciąż trwa także wymiana wiedzy między badaczami z Europy i Ameryki Południowej.
