Gra, która rozwija umiejętności prawne osób młodych
Ochrona dzieci przed krzywdą, jaka może je spotkać w domu, jest trudna, ponieważ wiele dzieci nie mówi o swojej sytuacji głośno lub ją wręcz ukrywa. Powodem tego może być nie tylko strach, ale również fakt, że przemoc stała się dla nich czymś normalnym bądź pragną one chronić swoich opiekunów. „Musimy znaleźć sposób na to, by pomóc dzieciom i młodzieży zrozumieć przepisy prawa mające zastosowanie zarówno do nich, jak i do sprawujących nad nimi pieczę dorosłych”, mówi Dawn Watkins(odnośnik otworzy się w nowym oknie) z Uniwersytetu w Sheffield, koordynatorka wspieranego przez UE projektu FORTITUDE. Projekt FORTITUDE, finansowany ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), został uruchomiony z myślą o poprawie tzw. umiejętności prawnych dzieci, oznaczających ich zdolność do radzenia sobie z kwestiami prawnymi, z jakimi mogą się zetknąć w życiu codziennym. Ponieważ do tej pory badania w tym obszarze koncentrowały się wyłącznie na osobach dorosłych lub prawie dorosłych, obecna inicjatywa obejmuje prawa wynikające zarówno z Konwencji ONZ o prawach dziecka (UNCRC)(odnośnik otworzy się w nowym oknie), jak i z prawa krajowego. Wyniki tych badań zaowocowały powstaniem gry Law Yeah!, dostępnej w wersji cyfrowej i planszowej, której zadaniem jest pomóc graczom w rozpoznawaniu niebezpiecznych sytuacji i umożliwić im znalezienie wsparcia i ochrony. Podstawą projektu gry są opracowane przez zespół nowe ramy teoretyczne umożliwiające rozwijanie umiejętności prawnych dzieci. Watkins uważa, że okażą się one przydatne także dla innych osób specjalizujących się w projektowaniu zajęć edukacyjnych na całym świecie.
Gra rozwijająca umiejętności prawne dzieci
Zespół projektu FORTITUDE wykorzystał model badań w działaniu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (ang. action research), w ramach którego uczestnikami każdego etapu były dzieci i młodzież w wieku od 3 do 15 lat. W pierwszej kolejności młodzi uczestnicy pomagali w opracowaniu scenariuszy gier obejmujących szereg problemów, takich jak nękanie, a następnie były one współtworzone przy użyciu szerokiego wachlarza technik, w tym rysunku, mapowania, sortowania diamentowego, tworzenia scenorysów i konwersacji. W powstanie gry zaangażowane były dwie rady doradcze ds. dzieci i młodzieży, a także dwie grupy ambasadorów praw dziecka z angielskich szkół podstawowych i średnich, które wniosły ważny wkład w projekt. Dzięki zaangażowaniu rady doradczej i ambasadorów praw dziecka ze szkół podstawowych gra została zaprezentowana na Uniwersytecie w Sheffield(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Uczenie się prawa przy pomocy gry Law Yeah! przebiega dwutorowo – gracze dowiadują się najpierw, w jaki sposób przepisy prawa i/lub postanowienia konwencji UNCRC mają zastosowanie do konkretnej sytuacji, a następnie mają szansę zdobyć bardziej ogólną wiedzę na temat pojęć prawnych. „W scenariuszu gry dotyczącym nękania postać zwana Adwokatem doradza graczom w zakresie ich prawa do ochrony przed znęcającą się nad nimi osobą, przy czym gracze muszą wybrać spośród czterech sposobów reakcji, a następnie otrzymują informację zwrotną dotyczącą ich wyboru. Jest to odwrócenie klasycznego podejścia do nauki prawa, gdyż przenosi środek ciężkości z przepisów i instytucji prawnych na stosowaną w praktyce wiedzę z zakresu przepisów i praw osób”, dodaje Watkins.
Planowanie wdrożenia gry Law Yeah! w szkołach
Gra Law Yeah! powstała z myślą o graczach w różnym wieku. „Najniższe poziomy gry cyfrowej są odpowiednie dla bardzo małych dzieci, które mogą grać pod okiem dorosłych, podczas gdy starsze dzieci mogą przejść na wyższe poziomy, aby spróbować swoich sił na »poligonie« do nauki prawa. Gra planszowa posiada dwa poziomy – początkujący i ekspercki – i jest przeznaczona dla dzieci w wieku co najmniej 7 lat, gdyż wymaga umiejętności czytania”, wyjaśnia Watkins. Skuteczność gry została zweryfikowana w warunkach zarówno szkolnych, jak i domowych. Do tego celu naukowcy wykorzystali badania ankietowe mierzące wiedzę na temat prawa, umiejętności prawne i pewność siebie. Przeprowadzili również jakościowe studium przypadku na małą skalę z udziałem dzieci w wieku 3–6 lat. Jego wyniki wskazują, że wielokrotne granie w tę grę poprawia wiedzę i umiejętności dzieci w zakresie przepisów i przysługujących im praw. Ponadto stwierdzono, że w przypadku dzieci w wieku 7–11 lat skuteczność gry jest wyższa w szkole niż w domu. W tym celu porównano dwa przypadki: w pierwszym włączono grę do zajęć prowadzonych przez nauczycieli, a w drugim pozwolono dzieciom grać samodzielnie na własnych urządzeniach w domu. „Gra Law Yeah! nie wymaga specjalnego przeszkolenia nauczycieli, ponieważ wszystko co niezbędne do nauki zawiera się w samej grze. Dzięki temu można ją dość łatwo wykorzystać w szkole jako znaczące i angażujące narzędzie wspomagające naukę”, mówi Watkins. Watkins kontynuuje prace nad udostępnieniem cyfrowej i planszowej gry Law Yeah! – w wersji otwartej do przetestowania przez szkoły lub do adaptacji w ramach systemu bezpłatnych licencji. Jednocześnie toczą się rozmowy z najważniejszymi zainteresowanymi stronami mające na celu znalezienie najlepszych sposobów na rozwijanie umiejętności prawnych dzieci i młodzieży na dużo szerszą skalę.
