Łączenie innowacji dotyczących agroleśnictwa w całej Europie
Agroleśnictwo to rozwiązanie oparte na naturze, które zakłada łączenie hodowli drzew z roślinami uprawnymi oraz zwierzętami gospodarskimi w celu poprawy zdrowia gleby, różnorodności biologicznej i przystosowania do skutków zmiany klimatu. W całej Europie pojawia się coraz więcej obiecujących pomysłów w tym zakresie. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu FOREST4EU(odnośnik otworzy się w nowym oknie) postanowił połączyć innowacyjne projekty i pomysły, a także wyszukać i ocenić lokalne innowacje, które mogą sprawdzić się także w innych miejscach. „Wiedzieliśmy, że grupy operacyjne opracowywały istotne działania, jednak ich zakres był bardzo ograniczony”, wyjaśnia Francesca Giannetti, koordynatorka projektu FOREST4EU. „Problemy we Włoszech są często podobne do tych, które występują w Hiszpanii czy Słowenii, dlatego chcieliśmy udostępnić te innowacje w całej Europie”.
Mapa rozwiązań agroleśniczych
Aby zbudować bazę wiedzy, członkowie zespołu projektu FOREST4EU skontaktowali się bezpośrednio z 86 grupami operacyjnymi, aby zebrać informacje na temat 175 innowacji dotyczących pięciu zagadnień, w tym agroleśnictwa. Aby stwierdzić, które z nich są najbardziej odpowiednie do wdrożenia na szerszą skalę, zespół zorganizował dziewięć krajowych warsztatów poświęconych ustalaniu priorytetów w Chorwacji, Finlandii, Niemczech, we Włoszech, na Łotwie, w Portugalii, Słowenii i Hiszpanii. Wybór innowacji do omówienia został pozostawiony rolnikom, właścicielom lasów oraz doradcom. Dzięki temu budowanie potencjału skupiło się na praktycznych potrzebach, w tym przystosowaniu do zmiany klimatu, gospodarce wodnej i ochronie gleby, produktach leśnictwa innych niż drewno, a także praktykach w zakresie agroleśnictwa. W przypadku innowacji cieszących się największym zainteresowaniem, konsorcjum opracowało dodatkowe materiały we współpracy z grupami operacyjnymi, począwszy od informacji technicznych i filmów po praktyczne wskazówki. Zamiast tworzyć nową platformę, zespół projektu FOREST4EU opublikował te materiały za pośrednictwem kanałów wykorzystywanych przez praktyków, takich jak krajowe czasopisma techniczne i istniejące repozytoria. Jak zauważa Giannetti: „Zdecydowaliśmy, że nie będziemy budować nowej platformy wiedzy, a zamiast tego wykorzystamy istniejące repozytoria i kanały krajowe, które już cieszą się pewnym zainteresowaniem”.
Praktyczne rozwiązania oparte na przyrodzie
W ramach ośrodka agroleśnictwa, zespół projektu FOREST4EU zwrócił szczególną uwagę na innowacje, które wykorzystują rozwiązania oparte na przyrodzie w celu zarządzania glebą i wodą w kontekście zmiany klimatu. Szereg grup operacyjnych opracował narzędzia do monitorowania ruchu wody podczas ekstremalnych opadów deszczu, wykorzystując mapy i dane terenowe, aby ustalić, w jaki sposób lasy i systemy oparte na drzewach mogą zmniejszyć erozję i ryzyko powodzi. Na obszarach zagrożonych suszą we Włoszech i w Portugalii rolnicy testują podejście oparte na systemie Keyline służącym do zarządzania krajobrazem w celu zarządzania odpływem wody, aby skierować wodę do młodych drzew i upraw. Zespół wykazał również, w jaki sposób inne innowacje mogą wspierać te rozwiązania. Narzędzia teledetekcyjne wykorzystujące drony i zdjęcia satelitarne do wykrywania suszy i ognisk szkodników w lasach śródziemnomorskich zostały przystosowane do użytku na Łotwie poprzez praktyczne szkolenia z wykorzystaniem rzeczywistych danych, z kolei demonstracje rozwiązania Keyline zilustrowały, w jaki sposób projekty w zakresie agroleśnictwa mogą poprawić dystrybucję wody w suchych obszarach. Wizyty studyjne dodatkowo wspomagały wzajemną naukę, a do każdej wymiany dołączał co najmniej jeden uczestnik z każdego państwa partnerskiego. „Najważniejszym elementem projektu było dzielenie się wiedzą i łączenie ludzi”, dodaje Giannetti. „Wielu uczestników nadal pozostaje w kontakcie, ponieważ borykają się z tymi samymi problemami i mogą uczyć się od siebie nawzajem”.
Od innowacji do wdrożenia
W ramach projektu powstało sześć dokumentów strategicznych, w tym wiele rozszerzonych streszczeń opisujących innowacje w zakresie leśnictwa i agroleśnictwa. Ich celem jest ułatwienie zrozumienia lokalnych rozwiązań i ich upowszechnianie. W Chorwacji wymiany w ramach projektu pomogły również w osiągnięciu porozumienia na szczeblu ministerialnym w sprawie otwarcia działań innowacyjnych w zakresie wspólnej polityki rolnej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na sektor leśny w przyszłym okresie programowania. Prace w ramach projektu FOREST4EU dobiegną końca w grudniu 2025 roku, a jego kontynuacją będzie jego kontynuacją będzie https://cordis.europa.eu/project/id/101182935/pl (FORADVISE) - nowy projekt w ramach programu Horyzont Europa, który będzie opierał się na sieciach utworzonych w ramach projektu FOREST4EU i pomoże w dalszym wzmacnianiu systemów doradztwa w zakresie leśnictwa i agroleśnictwa w całej Europie.
