Innowacyjne podejście, umożliwiające młodym ludzie doświadczenie ekscytacji i wyzwań nauczania o przyrodzie opartego na samodzielnych dociekaniach
Odnotowano spadek zainteresowania młodych ludzi nauką, potencjalnie zagrażający rozwojowi przemysłu, nauki i innowacyjności. Opracowanie metody nauczania o przyrodzie opartego na samodzielnych dociekaniach (IBSE) wraz z wykorzystaniem metod aktywnego nauczania i uczenia się pomaga uczniom rozwinąć zrozumienie pojęć naukowych i wykształcić w sobie zainteresowanie nimi. Finansowany ze środków unijnych projekt CHREACT (Chain reaction: A sustainable approach to inquiry based science education) miał na celu wdrożenie takiego podejścia. Partnerzy projektowi wypracowali i zastosowali metodę IBSE w 12 uczestniczących krajach. Zapewnili interaktywne i zajmujące doskonalenie zawodowe IBSE nauczycielom z poszczególnych krajów, korzystając z zasobów opartych na samodzielnych dociekaniach, zwanych po angielsku Earth and Universe Pupil Research Briefs (EUPRBs) - Instrukcje badawcze dla uczniów dotyczące nauk o Ziemi i wszechświecie. Zasoby EUPRBs zawierają realistyczne scenariusze, odpowiadające prawdziwym profesjonalnym badaniom naukowym, wspomagają nauczanie i uczenie się metodą samodzielnych dociekań w edukacji o przyrodzie i zawierają ciekawe zagadnienia, pomyślane zarówno dla chłopców, jak i dziewcząt. Uczestniczący nauczyciele zostali poinstruowani w ramach profilowanych kursów na terenie partnerskich krajów. Po osiągnięciu pewności w stosowaniu modelu IBSE i dostarczonych zasobów EUPRBs, przedstawili serię zajmujących i zorientowanych na ucznia lekcji, opartych na projektach badawczych opracowanych w bazie EUPRBs. Wykorzystując myślenie krytyczne oraz zdolności wnioskowania i rozwiązywania problemów, uczniowie w wieku 14-16 lat pracowali wspólnie przy realizacji scenariuszy badawczych. Ich pracę podsumowano w prezentacjach przedstawionych na 36 krajowych uroczystościach szkolnych w trakcie 3 lat trwania projektu. Te doroczne zdarzenia organizowano w poszczególnych krajach dla smakowania nauki i uczczenia pracy wykonanej przez uczniów. Prezentacje zachęcały uczniów, by opisywali wykorzystane przez nich procedury wnioskowania i dzielili się sowimi wynikami, a w demonstracjach wykazywali się kreatywnością i wyobraźnią. W krajowych uroczystościach wzięli udział również młodzi naukowcy oraz doktoranci, odgrywając rolę wzorów do naśladowania dla uczniów. Dzielili się swoimi doświadczeniami badawczymi, udzielając pomocnych informacji i zachęcając uczniów do podjęcia kariery w dziedzinach związanych z nauką. Osoby z aktywnym statusem naukowca zostały wybrane drogą rekrutacji na początku projektu. Wraz z udzielającymi się w projekcie nauczycielami, naukowcy wyłaniali grupę uczniów z każdego uczestniczącego kraju, która miała udać się na konferencję międzynarodową, organizowaną każdego roku w ciągu trzech lat trwania projektu. Projekt CHREACT objął ponad 1600 uczniów i 200 nauczycieli i upowszechnił wiedzę o metodzie IBSE w całej Europie kontynentalnej.
Słowa kluczowe
Nauczanie o przyrodzie oparte na samodzielnych dociekaniach, IBSE, projekt CHREACT, Earth and Universe Pupil Research Briefs