Badanie skutków promieniowania jonizującego u dzieci
Narzędzia diagnostyczne i terapeutyczne wykorzystujące promieniowanie jonizujące doprowadziły do znacznej poprawy przeżywalności dzieci, dlatego są też niezbędne w skutecznej opiece zdrowotnej. Istnieje jednak ryzyko związane z narzędziami medycznymi wykorzystującymi promieniowanie, w tym możliwość zachorowania na raka. Chociaż korzyści dla pacjentów przewyższają to ryzyko, ich wpływ — zwłaszcza długoterminowy — wymaga dalszych badań. W ramach finansowanego ze środków UE projektu HARMONIC(odnośnik otworzy się w nowym oknie) naukowcy przygotowali badania kohortowe w celu długoterminowego badania europejskich dzieci leczonych z powodu dwóch zagrażających życiu schorzeń: raka oraz wrodzonych lub nabytych wad serca. Projekt miał na celu zbadanie wpływu wczesnego narażenia na promieniowanie na szereg potencjalnych negatywnych skutków. „W erze szybkiego rozwoju technologicznego zrozumienie długoterminowych skutków nowoczesnych radioterapii ma zasadnicze znaczenie dla włączenia ich do opieki nad pacjentami i obserwacji kontrolnej” — wyjaśnia Isabelle Thierry-Chef(odnośnik otworzy się w nowym oknie), kierująca grupą ds. promieniowania medycznego w Instytucie Zdrowia Globalnego (ISGlobal).
Badanie wpływu radioterapii
Jednym z kluczowych celów projektu HARMONIC było ustanowienie ram długoterminowej obserwacji pacjentów leczonych nowoczesną radioterapią. Zespół w ścisłej współpracy z klinicystami opracował strukturę baz danych do gromadzenia danych zarówno prospektywnie, jak i retrospektywnie. „W czasie trwania projektu udało nam się zbadać kilka skutków, takich jak zaburzenia endokrynologiczne, uszkodzenia nerwowo-naczyniowe oraz jakość życia związana ze zdrowiem” — mówi Thierry-Chef. Jednym z głównych długoterminowych celów, który wykracza poza okres projektu HARMONIC, jest ocena ryzyka wystąpienia drugiego pierwotnego nowotworu, który może pojawić się wiele lat lub nawet dziesięcioleci po początkowej diagnozie raka. Ryzyko to zostanie ocenione na podstawie kohort projektu HARMONIC połączonych z dotychczasowymi regionalnymi lub krajowymi rejestrami nowotworów.
Tworzenie kohort pacjentów pediatrycznych
W ramach projektu HARMONIC z powodzeniem utworzono dwie duże kohorty pacjentów pediatrycznych narażonych na promieniowanie jonizujące, co stanowi kamień milowy w badaniu jego długoterminowych skutków. Kohorty te uzupełniają inne, które powiązały obrazowanie za pomocą tomografii komputerowej (TK) u dzieci ze zwiększonym ryzykiem białaczki, chłoniaka i guzów mózgu. „Nasze kohorty pozwolą nam lepiej to zrozumieć poprzez ocenę skutków zdrowotnych dla szerokiego zakresu dawek promieniowania” — zauważa Thierry-Chef. Kluczowym osiągnięciem projektu HARMONIC było opracowanie zaawansowanego oprogramowania służącego jako narzędzie do rekonstrukcji i optymalizacji dawek promieniowania dostarczanych do określonych narządów. „Narzędzia te mogą być potencjalnie wykorzystywane nie tylko przez naukowców, ale także przez klinicystów i ekspertów ds. ochrony radiologicznej, co ostatecznie przyczyni się do lepszego planowania leczenia i większego bezpieczeństwa pacjentów” — dodaje Thierry-Chef. Zespół stworzył również unikalny biobank próbek krwi i śliny pobieranych przed i po ekspozycji na promieniowanie. Te próbki biologicznym pozwolą naukowcom zidentyfikować i zweryfikować predykcyjne biomarkery ryzyka nowotworów i innych niekorzystnych skutków zdrowotnych, zapewniając głębszy wgląd w odpowiedzialne za to mechanizmy biologiczne.
Dostarczanie informacji systemowi opieki zdrowotnej
Kompleksowy rejestr danych prowadzony przez zespół może dostarczyć kluczowych dowodów, które wskażą kierunek dla przyszłych udoskonaleń radioterapii, co pomoże zapewnić pacjentom korzyści z ulepszonych technologii, które minimalizowałyby narażenie zdrowych narządów i poprawiały jakość życia. Prowadzenie badań nad ryzykiem zachorowania na raka po zabiegach kardiologicznych pozwoli również ustalić poziomy odniesienia dla narażenia na promieniowanie w zależności od rodzaju wykonywanej procedury. Aby jeszcze bardziej pomóc w poprawie praktyki klinicznej, w ramach projektu HARMONIC opracowano również rozwiązanie CardioVision(odnośnik otworzy się w nowym oknie), czyli nowy prototyp szkoleniowy dla kardiologów oparty na rzeczywistości rozszerzonej. „Projekt HARMONIC dostarczył niezbędnych narzędzi, które należy uwzględnić i zintegrować z opieką nad pacjentem i obserwacją kontrolną” — wyjaśnia Thierry-Chef. „W przypadku naszej kohorty pacjentów kardiologicznych zamierzamy aktualizować oceny kontrolne wraz z wiekiem uczestników, co pozwoli nam lepiej określić potencjalne długoterminowe ryzyko zachorowania na raka”.
Słowa kluczowe
HARMONIC, nowotwór, ryzyko, promieniowanie, leczenie, wpływ, radioterapia, kohorty, pediatryczne, pacjenci
