Naukowiec finansowany ze środków UE zdobywa Nagrodę Balzana 2025 za pionierskie prace w dziedzinie fizyki
Prof. Christophe Salomon, dyrektor ds. badań w Narodowym Centrum Badań Naukowych we Francji, zdobył jedną z czterech Nagród Balzana przyznanych w 2025 r. za pogłębianie naszego zrozumienia współczesnego świata i rozwijanie wiedzy bez granic. Nagroda została przyznana za badania, jakie profesor Salomon prowadził nad „atomami i ultraprecyzyjnym pomiarem czasu“, o czym poinformowano 8 września w Mediolanie. Jak opisano w komunikacie prasowym(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wydanym przez Międzynarodową Fundację Balzana, Salomon został doceniony „za pionierskie prace torujące drogę do zastosowania ultrazimnych atomów i stworzenia zegarów atomowych, które zrewolucjonizowały pomiar czasu“. Pozostałe trzy nagrody zostały przyznane trzem amerykańskim naukowcom za doskonałość badawczą w kategoriach „Studia klasyczne: nowe spojrzenie na demokrację ateńską“, „Historia sztuki współczesnej“ oraz „Terapia genowa i komórkowa z modyfikacją genetyczną“. Ceremonia wręczenia nagród odbędzie się 14 listopada w stolicy Szwajcarii, Bernie, w obecności Mai Riniker, przewodniczącej Rady Narodowej Konfederacji Szwajcarskiej. Każda nagroda Balzana, przyznawana we frankach szwajcarskich, odpowiada kwocie około 800 000 EUR. Fundacja Balzana zastrzega, że połowa tej kwoty musi zostać przeznaczona na projekty badawcze prowadzone przez młodych naukowców.
Przedefiniowanie standardu pomiaru czasu przy wsparciu UE
Nagroda Balzana przyznana Salomonowi jest wyrazem uznania dla jego zaangażowania w badania nad zegarami atomowymi, ultrazimnymi gazami i kwantowymi układami wielociałowymi. Jego badania obejmują rozwój chłodzonych laserem cezowych zegarów atomowych – cezowej fontanny atomowej – jednego z najdokładniejszych wzorców czasu i częstotliwości. Jak opisano w komunikacie prasowym Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), te zegary atomowe stanowią „podstawę nowoczesnego pomiaru czasu atomowego i inicjatywy European ACES/PHARAO(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dotyczącej zegarów kosmicznych“. Na swoje badania Salomon otrzymał dofinansowanie z UE w ramach dwóch projektów – CRITISUP2 (Criticality and Dual Superfluidity) i FERLODIM (Atomic Fermi Gases in Lower Dimensions). Projekty te umożliwiły wgląd w to, jak materia zachowuje się w ultrazimnych temperaturach i przygotowały grunt pod przełomowe odkrycia w dziedzinie fizyki fundamentalnej i innowacji technologicznych. Cztery obszary tematyczne, w których Fundacja Balzana przyznaje nagrody za wybitne osiągnięcia badawcze, zmieniają się co roku i są wybierane z dwóch ogólnych kategorii – literatura, moralność nauki i sztuki oraz nauki fizyczne, matematyczne i przyrodnicze oraz medycyna. Tegorocznymi tematami były demokracja, sztuka, czas i terapia genowa, a więc obszary wiedzy, które Fundacja uważa za niezwykle istotne dla współczesnego świata i które przyczyniają się do rozwoju ludzkości. Jak wyjaśniają przedstawiciele Fundacji w swoim komunikacie prasowym, rotacja obszarów tematycznych, w których przyznawane są nagrody, „umożliwia preferowanie nowych lub wschodzących kierunków badań i wspieranie ważnych obszarów badań, które często nie znajdują uznania w innych prestiżowych wyróżnieniach międzynarodowych“. Obszary tematyczne Nagrody Balzana na rok 2026 to „Nauka społeczna technologii cyfrowej“, „Judaistyka“, „Biodegradowalne polimery ze źródeł odnawialnych“ i „Ewolucja molekularna: dekodowanie wzorców zmian genomowych“. W nadchodzącym roku zostanie również przyznana specjalna nagroda Fundacji w kategorii „Człowieczeństwo, pokój i braterstwo między narodami“. Więcej informacji: projekt CRITISUP2 projekt FERLODIM
