Nagradzanie obywatelskich projektów naukowych par excellence
Trzy wyjątkowe inicjatywy otrzymały niedawno nagrodę Unii Europejskiej w dziedzinie nauki obywatelskiej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) za wkład w pluralistyczne, integracyjne i zrównoważone społeczeństwo europejskie. Przyznawanie nagrody rozpoczęto w 2023 r., odbywa się w ramach projektu Impetus(odnośnik otworzy się w nowym oknie) finansowanego ze środków UE jako część starań na rzecz wspierania nauki obywatelskiej. Tegoroczni zwycięzcy zostali wybrani spośród 288 zgłoszeń za inicjatywy podejmujące wyzwania w dziedzinie bioróżnorodności w rolnictwie, zdrowia psychicznego i zanieczyszczenia mórz.
Pierwsza trójka zwycięzców
Zwycięzcą „nagrody głównej” o wartości 60 000 euro został finansowany ze środków UE projekt INCREASE(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Został on doceniony za swoje niezwykłe wysiłki na rzecz poszerzania wiedzy na temat ochrony nasion poprzez wzmocnienie pozycji społeczeństwa obywatelskiego i obywateli, w szczególności z obszarów wiejskich. W ramach projektu INCREASE wdrożono partycypacyjny model badawczy, w którym poziomy zaangażowania zostały dostosowane do różnych poziomów wiedzy uczestników. Według oświadczenia(odnośnik otworzy się w nowym oknie) jury konkursu, „rozległa współpraca INCREASE między krajami, udział obywateli z różnych regionów oraz zaangażowanie w platformy regionalne podkreślają europejski wymiar i znaczenie tego projektu”. Nagroda Digital Communities Award (20 000 euro) została przyznana finansowanemu ze środków UE projektowi CoAct(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Nagrodę przyznano za wykorzystanie technologii cyfrowych w celu poprawy jakości życia osób borykających się z problemami psychicznymi. „W ramach projektu opracowano chatbota o otwartym kodzie źródłowym służącego jako narzędzie do autoetnografii, wykazując się dużą innowacyjnością i kreatywnością w wykorzystywaniu technologii cyfrowej do wspierania i promowania budowania społeczności integracyjnej” — czytamy w oświadczeniu jury. „Projekt CoAct pozwala obywatelom odgrywać aktywną rolę w badaniach, które mają bezpośredni wpływ na ich życie, oraz wykorzystuje potęgę technologii, aby włączyć zmarginalizowane głosy jako aktywnych uczestników transformacji opieki nad zdrowiem psychicznym. Technologia w tym przypadku ułatwia udział obywateli w opracowywaniu spersonalizowanego podejścia do opieki zdrowotnej i medycyny”. Zwycięzcą nagrody Diversity & Collaboration Award (20 000 euro) został finansowany przez Impetus projekt SeaPaCS, który badał konsekwencje zanieczyszczenia morza plastikiem na lokalną różnorodność biologiczną w nadmorskim mieście Anzio we Włoszech. Według jury, „Projekt SeaPaCS jest szczególnie godny naśladowania ze względu na skupienie się na oddolnym podejściu kierowanym przez społeczność i zwrócenie uwagi na przezwyciężenie tendencji wydobywczych w nauce obywatelskiej (obywatele jako «czujniki»), poprzez angażowanie obywateli wykraczające poza pobieranie próbek plastiku i gromadzenie danych” w różnorodne działania. Obejmowały one „analizę DNA plastisfery, dokumentowanie podwodnych nisz ekologicznych, tworzenie wystaw fotograficznych i wideo, testowanie przyrządów do trałowania mikroplastiku i budowanie morskich stacji recyklingu tworzyw sztucznych. Projekt SeaPaCS niniejszym pokazuje, w jaki sposób możemy zaangażować obywateli nie tylko w mapowanie problemów, ale także w podejmowanie wspólnych działań na rzecz przywrócenia różnorodności biologicznej i odporności ekologicznej w europejskich oceanach, z uwzględnieniem włączenia społecznego i różnorodności kulturowej”. Europejska komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży Iliana Ivanova pogratulowała(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zwycięzcom, uznając sukcesy inicjatyw w podejmowaniu niektórych z najpilniejszych wyzwań Europy i pokazując transformacyjny potencjał nauki obywatelskiej. „Poprawiają one doskonałość badań i zwiększają ich wpływ, a także pogłębiają relacje i zaufanie między nauką a naszymi społeczeństwami” — stwierdziła. Projekt CoAct (Co-designing Citizen Social Science for Collective Action) zakończył się w 2022 roku. Projekty Impetus (Impetus) i INCREASE (Intelligent Collections of Food Legumes Genetic Resources for European Agrofood Systems) kończą się w 2026 roku. Więcej informacji: strona internetowa projektu Impetus(odnośnik otworzy się w nowym oknie) strona internetowa projektu INCREASE(odnośnik otworzy się w nowym oknie) strona internetowa projektu CoAct(odnośnik otworzy się w nowym oknie) strona internetowa projektu SeaPaCS(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
